Başlıkta “Ali Sami Yen ve 1959 Öncesi”ni okuyunca, merhumun kesin itiraz ettiğini düşüneceksiniz. Oysa bilakis, gayet açık bir şekilde bunların ulusal şampiyonluklar olduğunu kabul etmiş. Evraka ilk ulaştığımızda yazarın Ali Sami Yen olduğunu anlamamıştık. Sonra fark edince daha keyifli oldu…
Fenerbahçe Tarihi Çalışma Organizasyonu
Bir İstatistik Defteri
Şehir Üniversitesi arşivinde tarihi 13.06.1948 olan (gerçi sitedeki yanlış, zira yazarı bir yerinde 28.6.941 demiş) ve “Galatasaray Spor Kulübü Kongre Başkanlığından” başlıklı beş sayfalık bir daktilo metni var. Yazının tamamına “şuradan” erişebilirsiniz.
İsmini maalesef bilemediğimiz bir beyefendi, belli ki kongrede yapmayı planladığı bir konuşmayı metne dökmüş. Vesilesi başlangıç cümlelerinde yazılı :
“Galatasaray’ın kuruluşundan bugüne kadar bütün idari ve sportif hareketlerini bir istatistik defterinin tevdii münasebetiyle arkadaşlarla bir hasbihal yapmamı kıymetli reisimiz Tevfik Ali münasip gördü”
Kendi deyimiyle “idmancılık ve sporculuk mazimizde bir gezinti yaparak” başta Faik Üstünidman olmak üzere, ülkemizin birbirinden değerli spor insanlarını andıktan sonra, Türkiye’de futbolun nasıl başladığını, Black Stockings’in nasıl kurulduğunu, Kadıköyspor’un nasıl hayata geçtiğini anlatarak Galatasaray’ın kuruluşuna kadar geliyor.
Burada ilk başta seçilen sarı-siyah formaların neden değiştiğini, “biri vişneye çalan koyuca tatlı bir kırmızı, öteki de içinde turuncudan iz taşıyan tok bir sarı” renklere sahip, “o zamanki para kıymetine nazaran muazzam bir yekûn tutan metrosu 32 kuruşluk” formanın nasıl diktirildiğini okuyoruz.
Sonra beyefendi, “Kumaşları eve götürdüm, Hemşirem Samiye’ye diktirdim” dedikten sonra Fenerbahçe tarihi için de önemli olabilecek bir bilgi veriyor ve “Sarı kırmızıyı ilk defa olarak 6 İlk Kanun (Aralık) 1908 de (Barham) İngiliz harp gemisi takımına karşı yaptığımız bir müsabakada kullandık” diye ekliyor.
Fenerbahçe’nin İlk Fotoğrafı
Biliyorsunuz, Fenerbahçe Spor Kulübü’nün “bilinen” ilk fotoğrafı (sitemizdeki şu yazıda da görebileceğiniz gibi) 31 Aralık 1908 tarihli Musavver Muhit dergisinde, HMS Barham takımının da bulunduğu bir sayfada yayınlanmıştı. Eğer Fenerbahçe de Galatasaray’a yakın bir tarihte bu gemi takımıyla maç yaptıysa, kulüpten daha evvel ayrıldığını düşündüğümüz, ilk başkanımız Nurizade Ziya (Songülen) Bey’e dair bilgileri değiştirmemiz gerekecek, zira kendisi fotoğrafta mevcut… Neyse, biz konumuza, beyefendinin konuşmasına geri dönelim…
İlk Şampiyonluklar Kimin?
Allah rahmet eylesin, ismi bize meçhul olan beyefendi, oldukça iyi bir Galatasaraylı. Zira Fenerbahçe-Galatasaray istatistikleri verirken İstanbul Şampiyonlukları hakkında “kamuoyunca kabul edilmiş” kanaatin bir güzel dışına çıkıyor.
Evvela diyor ki;
“1911-12 de de Futbol Birliği şampiyon olan Galatasaray’ı içine almamış ise de Galatasaray Şampiyon Fenerbahçe’yi davet ederek yenmiştir. Bu itibarla 1911-12 Şampiyonluğu daha ziyade Galatasaray’ın hakkıdır. Bunun da ilavesiyle Galatasaray 11 Şampiyonluk almış olur.”
Gitti mi bizim (dönem gazete ve dergilerinde boy boy “Fenerbahçe şampiyon” yazılan) 1911-1912 sezonu?
Bununla da yetinmeyip, ekliyor;
“1914-15 Senesinde Fenerbahçe Kulübü futbol birliğine girmeyerek Darüşşafaka, Darülmuallimin, Şehremini ve Erenköy kulüpleriyle ayrı bir küme yapmış ve bunlar arasında birinciliği almıştır”
Sonra konuşmasına devam ediyor;
“Bu en kıdemli iki kulübümüzün müsabakaları hakkında istatistiklere istinaden yaptığım grafiği beraber tetkik edersek rekabet temevvücünün avamilinin bilhassa daha çok ihtiyat zabiti veren Galatasaray üzerindeki Balkan umumi harplerinin (Terakki) (Yıldırım) ve (Güneş) isimleri altında kurulan kulüplere güzide bazı oyuncularımızın bu rekabet esnasında ayrılmış olmalarından ileri geldiği vazıhan görülür”
Yani diyor ki… Bu Fenerbahçe bizi yenip duruyor ama bizim futbolcular yedek subay olarak cephede olmasaydı ya da bizden bazı oyuncular içimizden çıkan kulüplere gitmeseydi, o iş öyle olmazdı.
Şimdi gelelim, bizi en çok ilgilendiren yere…
Türkiye Şampiyonlukları
İlk alınan formaları hemşiresi Samiye Hanım’a diktirecek kadar kadim bir Galatasaraylı ve 1914-1915 ile birlikte toplam iki sezonu bizden alıp Galatasaray’a yazacak, hatta daha ötesinde cümleler kuracak kadar iyi bir “kulüpçü” olan (ismi bize meçhul) beyefendi konuşmasının sonlarında bir yerde, istatistik verirken şöyle diyor :
“Türkiye Şampiyonluğu : Galatasaray bu şampiyonluğu 38-39 da kazanmıştır. Fenerbahçe ise 33-34, 34-35, 35-36, 36-37 ve 39-40 da olmak üzere beş defa ihtaz etmiştir.“
Acaba bu cümleleri ettikten sonra kendisini kürsüden indirmeye kalkan oldu mu? “Türkiye Futbol Birinciliği çok amatördü” diyen? “Milli Küme yerel bir organizasyon! Sadece üç şehir katılıyor bir kere!” diyen?
Kongre kayıtları illa ki bir yerlerde duruyordur. Belki Fenerbahçelilerin tezlerine şiddetle karşı çıkan Galatasaraylılar yayınlar da öğreniriz. Gerçi 2008 tarihli resmî bir kulüp yayınında 1939 Millî Küme şampiyonluğunu onlar da anlata anlata bitiremiyorlardı ama aynı insanları sosyal medyada 1959 öncesi şampiyonluklar için birbirinden tutarsız yazılar yazıp dururken görüyoruz. Demek bu yazıyı yazan, Galatasaray’ın belki de kurucularından biri olan beyefendiden daha iyi Galatasaraylılar!
Not : Biz “yazarı meçhul” demiştik ama kıymetli büyüğümüz Alp Bacıoğlu arayıp “Yazıda ‘hemşirem Samiye’ şeklinde bahsettiğine göre, yazar rahmetli Ali Sami Yen olmalı” dedi. Çok haklı… Bu durumda Galatasaray’ın “1” numaralı kurucusu Fenerbahçe’nin 1959 öncesi Türkiye şampiyonluklarını kabul ediyor. O yüzden yazımızın başlığı, Ali Sami Yen ve 1959 Öncesi…
