1980’li yılların sonunda “V” dergisinde, konusu “Moda Deniz Kulübü” olan aşağıdaki yazı yayınlanmış. Kadıköy tarihinde ve sosyal hayatında çok önemli bir yere sahip olan Moda Deniz Kulübü’nün kuruluşunda ve yönetiminde başta (Türk futbol tarihinin en büyük sporcusu) Zeki Rıza Sporel olmak üzere, bir çok büyük Fenerbahçelinin payı var. Öyle ki Fenerbahçe’nin ebedi büyük kaptanı Galip Kulaksızoğlu bile kulüpte müdürlük yapmış… Keyifli okumalar…
Fenerbahçe Tarihi Çalışma Organizasyonu
Moda Deniz Kulübü
1934 senesi, yaz mevsiminin son günleri. Marmara’nın berrak, mavi sularında her zamanki gezintilerinden birini yapmakta olan “Ceylan” yatının güvertesinde, zamanın iktisat ve Ticaret Bakanı Celal Bayar, arkadaşlarına anlatmakta olduğu anısını Büyük Atanın “Denize inmek medeniyetin şiarıdır” vecizesiyle noktalıyor.
11 yıllık genç Türkiye Cumhuriyeti’nin yatçılık konusunda, Akdeniz Devletlerine nazaran çok yavaş bir ilerleme kaydettiği bu dönemler için, Ata’nın vecizesinin anlamı büyüktü. Ve, sporun diğer dallarında birer otorite olan, o sırada da“Ceylan” yatında bulunan gençler, Atatürk’ün vecizesinden güç alarak, zamanın İktisat ve Ticaret Bakanı Celal Bayar ile arkadaşlarına gönüllerinde biriktirdikleri yatçılık ile ilgili sıkınt darını sayıp dökme fırsatım yakalamışlardı.
Bu olayların yaşandığı 1934 yılında, yatçılık alanında manzara şuydu;
Moda Koyunun dışına çıkmayan, “Moda Kayığı” diye adlandırılan dört beş tekne, yine Moda’da bulunan İngiliz Kulübü’nün üç-dört “Dingi”si ve Fenerbahçe’de oturmakta olan yabancı birkaç zengine ait tek tük yat ortalıkta dolaşmaktaydı.
Özetle bu yıllar Barbaros’ların Turgut Reis’lerin torunları olduğumuzu iftiharla söylemenin lafta kaldığı yıllardı…
O gün Kalamış Koyunda “Ceylan”dan ayrılanlar bu acı gerçekle bir kez daha yüz yüze gelmişlerdi. Fakat içlerinde bir ümit ışığı) belirmişti.Çünkü Büyük Ata’nın icraatlarının uygulayıcılarından, Onun en yakın çalışma arkadaşı Celal Bayar’ın girişimleriyle yatçılık alanındaki bu durgun dönemin noktalanacağına yürekten inanmışlardı.
Dört, beş ay sonra yani 1935 yılının başlarında Celal Bayar, Milli Spor Mağazası’nın sahibi Zeki Rıza Sporel’e yazın son günlerindeki, bir deniz kulübü kurulmasıyla ilgili sohbetlerini hatırlatıyor ve böyle bir tesisin kurulması için nelere ihtiyaç duyulacağını soruyordu. Ardından da ekliyordu:
“Bu yılın yaz mevsimine bu kulübü yetiştirebilir miyiz?”
Zeki Rıza Sporel, Bayar’a 25-30 bin liralık bir yardımın yanı sıra kulüp için bina sağlandığı takdirde hemen hazırlığa girişebileceklerini arz ediyordu. Ertesi gün Türkiye İş Bankası’nda “Deniz Kulübü” emrine otuz bin liralık bir kredi açılıyor ve banka üst düzey yöneticilerinden Fazıl Öziş ve Muvaffak İşmen de Zeki Rıza Sporel ile birlikte kulübün bir an evvel kurulması için hazırlıklarda bulunmakla görevlendiriliyorlardı.
Sıra kulübün kurulacağı bölgeyi saptamaya geliyordu. Kalamış Koyundaki Cıngıllı Bağı ve Fenerbahçe Burnu üzerinde yapılan incelemeler istenen sonucu vermiyor ve en uygun yer olarak Moda Koyunda karar kılınıyordu. Ve bugün Moda Deniz Kulübü terk ettiği eski binada, su sporları konusunda etkinlik göstermekte olan İngiliz Kulübü ile birleşerek 8 Nisan 1935 tarihinde Celal Bayar (İzmir Mebusu), Fazıl Öziş (T.Iş Bankası Genel Direktör Muavini), Muvaffak İşmen (T.İş Bankası Genel Direktör Muavini), A.Hendel (Deutsche Orient Bank İstanbul Şubesi Direktörü), Zeki Rıza Sporel (Yüniş Fabrikaları İstanbul Ajanı), Arthur Whittal (İngiliz Sefareti Pasaport Dairesi Şefi) ve Rejinald Whittal (Tüccar) tarafından Moda Deniz Kulübü kuruluyordu.
Kulübün ilk idare heyeti ise Celal Bayar’ın başkanlığında, kurucu altı üyeden oluşuyordu. 53 yıllık şerefli bir geçmişe sahip olan Moda Deniz Kulübü’nün bugüne değin başkanlığını yapanlar Celal Bayar, Necmettin Sadak, Yusuf Ziya Kalafatoğlu, Muhlis Erdener, Zeki Rıza Sporel, Tevfik Taşçı, Rauf Dizdar, Malik Yolaç ve Necati Gökçen’dir.
Komodorluğunu ise Celal Bayar, Kenny Whittal, Pertev Demirhan, Tevfik Taşçı, Rejinald Whittal, Nazmi Rıza Kuraner, Dr. Ziya Demirdöken, İlhan Sipahi, Ercüment Berker ve Faruk Ilgaz yaptılar.
Üyeleri arasında ülkenin tanınmış, seçkin simalarının bulunduğu Moda Deniz Kulübü’nü kuruluşundan bugüne değin yerli ve yabancı birçok devlet büyüğü de ziyaret etmiş. Büyük Atatürk’ün defalarca şereflendirdiği ve sonraki Cumhurbaşkanlarının da tabii üye olarak sık sık ziyaret ettikleri Moda Deniz Kulübü’nü, son Cumhurbaşkanımız Sayın Kenan Evren de iki kez onurlandırmışlar.
Kulüp, 48 yıl etkinliğini sürdürdüğü ilk binasından, kulübün üyesi Ord. Prof. Y. Mimar Emin Onat’ın projelerini bizzat hazırladığı ve inşaatı bürokratik engellerden dolayı uzun yıllar süren yeni lokaline 1983’de taşındı.
53 yıl içinde büyük bir titizlikle seçilen 2028 üyeye ulaşan Moda Deniz Kulübü’nün başkanlığını, halen Prof. Dr. Süha Toner yapıyor. Yönetim Kurulu ise şu üyelerden oluşuyor :
Yusuf Lakay, Haldun Okşar, Mustafa Yemeniciler, Dr.Adnan Gürkaynak, İbrahim Yazıcı, Muhtar Yiğit, Teoman Taşpınar ve Tarık Şehmen.
Necati Gökçen ve İbrahim Cimcoz da bugünkü komodorlar.
Moda Deniz Kulübü, bugün de seçkinlerin kulübü olma niteliğinin yanı sıra su sporları alanındaki gücünü tümüyle koruyor.
Anılar
Moda Deniz Kulübü’nün kuruluşundan bu yana üyesi olan İbrahim ve Bülent Cimcoz kardeşler ile Necati-Vecihe Gökçen çifti kulüp ile ilgili 53 yıllık anılarını dile getirdiler. Moda Deniz Kulübünün eski üyeleri, geçmişi anlatırken bir yandan da 1930’lu yılları sanki yeniden yaşıyorlardı.
“Şimdiki Moda Vapur İskelesi’nin üstünde “Yachting Clup” adında bir İngiliz kulübü vardı. İşte 1935’de Moda Deniz Kulübü bu İngiliz Kulübü ile birleşerek o yıllarda Kıbrıslı Celal Sofu Beyin malı olan şimdi terk edilmiş eski binada kuruldu”
İbrahim ve Bülent Cimcoz’un ardından sözü Gökçen’ler aldı:
“Zeki Rıza Sporel’in Ceylan yatında o dönemin başarılı sporcuları Demir Turgut, Leyla Turgut ve Kamil Öngut, Celal Bayar’a gençlik adma deniz sporlarıyla ilgili hepimizin sıkıntılarını dile getirmişlerdi. İktisat Bakanı Bayar’da Atanın da bir dileği olan deniz kulübünün kuruluş çalışmalarına başlaması için emir verdi. Ağabeyimiz Tevfik Taşçı kurucu üye olarak Yönetim Kuruluna girdi. Daha sonrada komodorluk ve başkanlık yaptı”
Moda Deniz Kulübü nün uzun yıllar başkanlığını yapan bugünde İbrahim Cimcoz ile birlikte komodorluğunu üstlenen Necati Gökçen o yıllarda kulübün yalnızca 100 üyesi bulunduğunu vurguluyor. İbrahim Cimcoz ise o dönemde kulübe nasıl üye olunduğunu şöyle anlatıyordu:
“Milletvekili maaşının 225 lira olduğu 1935’de ben kulübe üye olmak için 100 lira ödedim. Arkadan 1936’da kardeşim Bülent, 1940’da da Necati Gökçen üyelik için 100 liranında üstünde ödemeler yaptılar. Tabii bu yüksek aidatın yanında üyelik talebinde bulunan kişi hakkında da çok geniş araştırmalar yapılırdı“
Atatürk kulübe ilk gelişini ise eski üyeler hep birlikte büyük bir coşkuyla tekrar yaşamasına anlattılar.
“1935 yılının yazıydı. Tüm hazırlıklar tamamlanmıştı. Atanın açılış için kulübe geleceği duyuldu. Herkeste heyecan dorukta idi. öğle üstü Florya Deniz Köşkü’nden hareket eden Acar Motoru Mustafa Kemal Paşa’yı Moda Vapur İskelesi’ne getirdi. Beraberinde Şükrü Kaya, Donanma Komutanı Şükrü Okan, Mebus Hafız Mehmet Bey ve Cumhuriyet Gazetesi’nin sahibi Yunus Nadi Bey vardı. İktisat Başkanı ve Kulüp Başkanı Celal Bayar başta olmak üzere, Zeki Rıza Sporel, Tevfik Taşçı, Mahmut Baler, Dr.Cudi Bey ve eski İngiliz Kulübünün ileri gelen isimleri Paşa’yı karşıladılar. Balkonda kısa bir süre oturdu. Memnuniyetini dile getirip kulüpten ayrıldı. Sonra bir çok kez hep deniz yoluyla kulübe geldiler. Balolara katıldılar”.
En eski dört üye geçen yılların Moda Deniz Kulübüne olumlu katkıları olduğunu da belirtiyorlar.
