Fenerbahçe’nin Kuşdili Lokali‘nin açılışında çekilen o muhteşem fotoğrafta bir çok ünlü isimle beraber Salah Cimcoz da vardı. Türk tarihinin bu önemli ismi, anlaşılan o ki memleketi Kadıköy’ün kendisiyle birlikte Fenerbahçe Spor Kulübü ile de yakından ilgiliydi. Biz de bir diğer büyük yazar Hüseyin Cahit Yalçın’ın kaleminden Salah Cimcoz’u okuyalım istedik.
Fenerbahçe Tarihi Çalışma Organizasyonu
Tanıdıklarım
Meşrutiyet yıllarında uzun ve çetin bir siyaset hayatı yaşayan Hüseyin Cahit Yalçın o devrin en mühim simalarile pek yakından tanışmıştır. Bu sayıdan itibaren “Tanıdıklarım” başlığı altında Yedigün’e verdiği bu yazıları okuyucularımızın büyük bir zevkle okuyacaklarına eminiz.
Salah Cimcoz
Tabiat, doğarken, ona bütün cömertliğini gösterdi: Dünyada sevilmek, meclisi aranmak için ne lâzımsa bağışladı. Sonra da, bütün bu süslerin derinliğine bir sanatkâr ruhu yerleştirdi! Bunu anlamiyanlar kendisini hercai zannedebilirler..
Hayatın realitesi ile onun ruhu arasında sihirli bir süzgeç vardır. En basit görülen sahneler o süzgeçten onun içine sokulurken tahlile uğrarlar ve bütün çıplaklıklarile kendisine görünürler. Ruhundan kopan en acı hıçkırıklar o süzgeçten dışarıya fırlarken bir tebessüm ve neşe şeklini alabilirler. Onun için sitayişlerinde keskin bir sitem, takdirlerinde ince bir tenkit rüzgârı gizlenebilir. Fakat bu o kadar nazik ve kibardır ki incitmez, okşar, darıltmaz, düşündürür.
Mektepte iken, hayatın ilk insafsızlığı onu uzun seneler yatağa serdi; Salâh gözümüzden kayboldu. Bu ıstırap ve inziva seneleri onda düşünce ve hissetme kabiliyetlerini keskinleştirdi. Çok gençlikte olgunlaşan bir zekâ ile hayata karıştı ve her acıyı bir kahkaha ile karşılamıya alıştı.
Basit ve yeknesak tehassüslerle kanamaz. Onun artist ruhu yenilik ve değişiklik ister, heyecan ister. Kendisinin dümdüz Salâh isminden bile hoşlanmadı. Bir gün «Cimcoz» oldu. Bu aile ismini acayip bir lâkap zanneden dostları onun yanında Cimcoz sözünü telâffuzdan ilk zamanları çekindiler. Sonra Salâh’a o kadar yakıştırdılar ki artık o, sade Cimcoz oldu.
Bir aralık, galiba, Nesim Mazliyah ile beraber sosyalist de olmuştu. Olur, şaşmam. Ondaki dinamik ruh sükûna ve ittırada dayanamaz. Bu yüzdendir ki başı belâlara uğramıştır. Tehlikeye sürünür, fakat yalnız onun şairane bir heyecanını duymak için..
Maltada, tel örgüler içinde dertleştiğimiz zaman, hep biribirinin ayni, hep mütereddit devam edip gidecek «yarın»lardan çok ıstırap duyduğunu söylerdi.
Fakat içi sızlıyan bu Cimcoz, Malta zindanının en şen ve şakrak bülbülü idi! Canlı bir kuvvei maneviye idi. Belki içinden ödü kopardı, fakat akıbetten, pek yakında kurtulmadan emin görünen o idi.
Herkes fıkra anlatır. Anlatılan on fıkradan bir tanesine belki ancak gülersiniz. Fakat Salâh, bir tek fıkrayı on kere anlatır, on defasında da biribirinden fazla mütelezziz olursunuz. Çünkü o bir fonograf makinesi değildir. Anlattığına kendinden birşey kor, ruhundan verir.
Arkadaş ve dostsunuz; beraber maceralarınız olmuş. Bu hikâyeler sizin hayatınızda bayağı bir nesir gibi silik bir halde uyuklar. Fakat tesadüfen, onu Salâh Cimcozun ağzından dinlediğiniz zaman, o kırık ve dağınık nesirden canlı ve cazibeli bir şiir canlandığını hissedersiniz.
O, ihtisas ve hayal topladığı kadar, çeşmibülbülleri ve Saksunya statüetleri de sever. Etrafında güzellik ister, güzellik içinde yaşamak ister. Onun için fena adam olamaz; bir vefasızlık etse bile bunun acısı en evvel onun kalbinde sızlar.
Hüseyin Cahit Yalçın / Salah Cimcoz
