Fenerbahçe Tarihi

Etiket: Tuncay Yavuz

  • Şeref Has’ın Jübilesi

    Şeref Has’ın Jübilesi

    Tuncay Yavuz, Fenerbahçe tarihinin (hem sporculuğu, hem insanlığı, hem de mütevazılığıyla) en büyük futbolcularından Şeref Has’ın jübilesi için yazılanları derledi… Keyifli okumalar…

    Fenerbahçe Tarihi Çalışma Organizasyonu

    Futbolu Sırtında Taşıyan Adam: Şeref

    Futbol beni bıraktı…

    Kadri, elini Şeref’in omzuna koydu: “Ne denir Şerefciğim” dedi. “Futbolu aynı zamanda bırakmamız kaderde yazılıymış…” Oturduğu yerden başını kaldırıp arkadaşını süzdü Şeref. Mahzun mahzun başını salladı, dudağının sol köşesinde tomurcuklanan şey gülümseme değil bir hıçkırık gibiydi. “Yanlışın var” dedi Kadri’ye, “Futbolu sen bırakıyorsun, Metin bırakıyor, oysa benim hikayem başka… Futbol beni bıraktı. Sen ve Metin isteyerek, bilerek bir karar verdiniz. Ben hiç istemediğim halde futbol tarafından terk edildim.”

    Birdenbire susakaldık hepimiz. Kara sevdalı bir genç adam, terk edilmişliğin hüznünü yaşıyordu. Bundan 26-27 yıl önce Beykoz çayırında başlayan büyük sevgi, bu genç adamın bütün hayatı olmuştu. Ve vermişti her şeyi sevdiğine. İstemeden, karşılığında çok şey beklemeden vermişti. Didinmiş, çırpınmış, çabalamış ve vermiş, vermiş, vermişti… Birçok arkadaşları gibi karşılığında çok şey de almamıştı. Sevgilisinin bütün yükünü ve ağırlığını yıllar yılı taşımız ve bir gün bu yükü taşıyamaz hale gelmişti. Hem de kendi kusuru olmaksızın gene büyük sevdasının uğruna.

    Bütün futbol hayatı boyunca saha içinde veya saha dışında en ufak bir fantezi yapmadan, züppeliğe kaçmadan futbola verebileceği her şeyi veren Şeref Has, futbolun kendisine verdiği sakatlıkların zoruyla, en büyük aşkı futbol denilen büyük sevgilisi tarafından terk edilmişti.

    Hüzün yalnız onun değil, onu ve futbolu seven herkesin yüreğini dolduracaktı tabi…

    Sevimli, uysal, büyük sözü dinleyen, ağırbaşlı, kısa sürmüş yedekliğinde de uzun sürmüş kaptanlığında da hiçbir entrikaya ve dedikoduya karışmamış, futbol sahasındaki fedakarlığını, saha dışında “En Efendi adam” sıfatıyla birleştirmiş bir sporcu tipinin en güzel örneği idi Şeref…

    15 yılı Fenerbahçe’de geçmiş 18 yıllık futbol hayatında hiç ceza aldın mı diye sordum Şeref’e. Evet, diye cevap verdi, iki defa aldım. İster misiniz Şeref’in iki defa aldığı cezanın olduğunu derhal size de anlatalım:

    Birincisi çok ağır bir suç ve çok ağır bir ceza! Futbolu terk ettiği zaman kendisiyle röportaj yapan gazeteciye gizlemeye teşebbüs bile edemeden itiraf edilecek cinsten: Bir maçta ayakkabısının bağı çözüldü Şeref’in. Yakınında olan yan hakemine sordu: “Bağlayabilir miyim?” Yan hakemi evet dedi, bağlarsın. Şeref de yürüdü çıktı taç çizgisinin dışına eğilip bağladı. Hakem geldi, sordu neden kendisinden izin almadan dışarı çıktı diye. Ve Şeref’i oyundan attı. Yan hakemi ise, “Ben ayakkabını bağla dedim, sahadan çık demedim” diyordu.

    İkinci ceza ise Gençlerbirliği ile Fenerbahçe’nin olaylarla dolu 3-3’lük maçında oldu. Yedi Fenerbahçeli ceza almıştı o maçta ve Şeref’in suçu sahaya giren bir sivil adama kargaşalıkta, “Kim oluyorsun?” demekti. Bilemezdi onun, maçlarda olay çıkarsa hakemler lehine şahitlik etmek için dolaşan bir casus hakem olduğunu. Böylece Ceza Kurulu 15 gün ceza verdi Şeref’e.

    Ve bütün futbol hayatında “ceza” adındaki leke bu iki pire pisliğinden ibaret kaldı.

    Başkasının adıyla şöhrete gidiş…

    Kadıköy’ün Kuşdili çayırı, Taksim’in Talimhane meydanı, Beşiktaş’ın Fulya Tarlası, Karagümrük’ün Çukurbostan’ı ve Beykoz çayırı. Bugünkü kuşaklar bu meydan adlarının Türk futbolu için ne demek olduğunu bilmezler. Altmış yıllık futbol tarihimiz işte bu çayırlarda top kovalamış bızdıkların eseridir. Onlar hep öyle “Bızdık” kalmadılar. Büyüdüler delikanlı oldular, yıldız oldular, spor tarihine geçtiler.

    İşte Beykoz çayırında bundan tam 27 yıl önce kale arkasında çıplak ayakla dolaşan, kaçan topları toplayan 6-7 yaşlarında bızdıkları arasındaki o kara oğlan da her zaman öyle bacaksız kalmadı.

    Büyüdü, önce Bahadır, Şahap, Mehmet Ali, Ekerbiçer gibi tanınmış ağabeylerin top koşturduğu çayıra çıktı kale arkasındaki yerinden. Paşabahçe’de mahalle arkadaşlarının kurduğu takımla Beykozlulara karşı oynadı. Sonra Beykoz Ortaokulu takımının kaptanlığını yaptı aynı çayırda. Bir gün Taksim’deki Beden Terbiyesi Bölge binasına girip doktor muayenesinden geçti, lisans alıyordu artık. O zamanlar üçüncü kümede oynayan Paşabahçe takımında oynayacaktı. Bir yıl o formayı giydi 1951-52 sezonunda.

    Ertesi yıl bir yaş daha büyümüştü ve ikinci kümeye terfi etmişti. Paşabahçe takımından Beylerbeyi’ne transfer olarak. Özel hayatında son derece sakin ve uysal olan bu karayağız delikanlı, futbol sahasında bir panter oluyordu. Onu Kırmızı-Yeşil Beylerbeyi forması altında görmüş olan tecrübeli bir futbol adamı o sırada antrenörü olduğu Beyoğluspor’un yöneticilerine bu afacanı almalarını söylemişti. Böylece bizim kara yumurcak resmi futbol hayatına üçüncü kümede başlıyor, ertesi yıl ikinci kümede oynadıktan sonra birinci kümeye geçiyordu. Şimdi artık İstanbul’da futbol çevreleri Beyoğluspor’da oynayan Şeref Has’ı yakından tanımaya başlamışlardı.

    Ama henüz kimse onu adıyla tanımıyordu, daha doğru bir deyişle Şeref şöhret basamaklarını kendi adıyla çıkmadı. Büyüyor, başarı kazanıyor, ilerliyor fakat herkes tarafından “Şeref” diye değil “Mehmet Ali’nin kardeşi” diye tanınıyordu. Hatta onu Beylerbeyi’nden alıp Junior Milli Takım’a seçen sonra da Beyoğlusporlu yönetici Niko Zervudakis’e tavsiye eden antrenör Cihat Arman bile ondan bahsederken “Beylerbeyi’nden Mehmet Ali’nin kardeşini alın” demişti.

    Mehmet Ali’nin kardeşi olmak küçük Şeref’in şöhret basamaklarında yükselmesini önlemiyor, aksine faydalı oluyordu. Çünkü ağabey Has (Tarzan), Türk futbolunun yetiştirdiği az bulunur değerlerden biriydi ve Mehmet Ali’nin kardeşi olmak, Milli takım kaptanı olduktan sonra bile Şeref için gurur verici bir sıfat oldu.

    Yıllarca ağabeyinin ayakkabısını taşımıştı Şeref, bu ayakkabıları yağlardı, bakardı onlara, maç günleri M. Ali’nin çantası Şeref’in elinde gelirdi stada. Merhum Kelle İbrahim bu küçük malzemeciye bakıp kim bilir kaç kere sormuştu M. Ali’ye “Ne zaman alıyoruz bunu bizim takıma?” diye.

    Şeref hızla ilerliyordu. Cihat Arman’ın seçip Almanya’ya götürdüğü Junior Milli Takım’da Metin, Varol, Tayyar, K. Ali, K. Erol, Altaylı Coşkun ile birlikte oynayan Şeref o yıl Beyoğluspor’da bir sezon geçirdi. Gerilerde bir derece tuttu Beyoğluspor fakat onun genç ve acar forveti Şeref gol krallığında dördüncülüğü almıştı.

    Sezon sonunda ağabeyinin yakın arkadaşları eski Fenerbahçeli Erol ve Selahattin’in de oynadığı Adalet takımı Şeref’i kadrosuna almaya karar vermişti. Ankara’ya götürdüler Şeref’i. Hacettepe ve Ankaragücü ile iki hazırlık maçı yapacaklardı. Şeref iki maçta 8 gol attı. Futbolu iyi bilen, usta hazırlayıcılar arasında bu yırtıcı adam tutulmaz olmuştu.

    Bu iki maçı Ankara’da seyreden yetkili bir Fenerbahçeli teşhisi koymuştu artık: M. Ali’nin kardeşi iyi bir kadro içinde oynarsa bir dev olmaya adaydı.

    Hemen harekete geçti Fenerbahçeli yetkili…

    Fenerbahçe’de ilk maç

    “1955 yılı Temmuz ayının bugünkü yirmibirinci Perşembe günü dairemde huzura gelen…”

    Şeref’in Fenerbahçeli oluşu işte yukarıdaki cümleyle başlayan bir anlaşmadan doğmuştur. O Perşembe günü saat 15’te notere gelen Şeref ve Mehmet Ali Has kardeşler aynı anda iki mukavele yapmışlardı. Gene de Şeref’in attığı imza ikinci derecede kalmıştı o gün. Çünkü Mehmet Ali kulübünden istifa ederek Vefa’ya gidecekti. Günlerce ortalık bu haberle kaynayıp durmuştu. Sonunda Has’ların büyüğü kulübünde kalmaya razı olmuş, bu arada kardeşinin de Fenerbahçe ile anlaşması için onun aracılığı sağlanmıştı. Oysa bu sırada Şeref, Adaletli idarecilerle anlaşmış bulunuyordu. Tartışmalar oldu o gün noterde. Ama artık olan olmuş ve Şeref 14 yıl sırtında taşıyacağı Sarı Lacivert formanın adamı olmuştu.

    1955/56 sezonunu Fenerbahçe 14 Ağustos’ta yaptığı çift maçla açtı. Sarı Lacivertliler bir takımlarıyla Hilal’i o gün 9-1 yenerken, Fikret, Lefter, Şeref, Burhan, Hüsamettin’den kurulu forvetiyle de Karagümrük’e 3 gol atıyordu. Üçüncü gol Şeref’in ayağından kazanıldı ve bu Şeref’in yıllarca zaferden zafere koşarken en büyük yükü sırtında taşımış olduğu Fenerbahçe hesabına attığı ilk gol oldu.

    O yıl Fenerbahçe ilk lig maçında Beykoz’la karşılaştı. O maçta Şeref sağaçıktı. K. Fikret yoktu takımda. Şeref, Lefter, M. Ali, Çetin, Niyazi şeklindeki forvet Beykoz’a ancak M. Ali’nin ayağından bir gol atıyor ve 1-1 berabere kalıyordu. En yeni Fenerbahçeli Şeref bu maçta çok kötü oynamıştı. Bundan sonraki maçta kadroda yoktu.

    Oysa ilk çalışmalarda antrenör Markoş, Lefterlerin, Küçük Fikretlerin, Mehmet Alilerin bulunduğu kalabalık bir grupta parmağı ile Şeref’i göstererek “Bu çocuk hepinizden büyük bir kabiliyet taşıyor” demişti. Ama Şeref’in böyle bir iddiası yoktu. Onun bir tek iddiası vardı: “Daha iyi olmak” Ve bütün futbol hayatında bu iddia ile çalıştı, didindi, çırpındı: Daha iyi olacağım. Daya iyi olacağım. Daha iyi olacağım.

    Ve daha iyi olmak için birçok şeylere sahipti. Önce hem hırsı hem tevazusu vardı, sonra da hem uysal ve saygılı hem de çok sevilen Tarzan’ın kardeşi idi. Bundan şu sonuç çıkardı ki, Şeref takım içinde bütün ağabeylerin ve bütün arkadaşların en çok sevdikleri adam olmuştu. Seviliyor ve şımarmıyordu. Şımarmıyor ve daha fazla seviliyordu. Bütün hataları en yumuşak ikazlarla düzeltiliyordu. Onun gelişmesini ve pişmesini görmek bütün takım arkadaşlarını sevindiriyordu.

    Büyük takıma girmenin ve orada kendini sevdirmenin ne demek olduğunu böyle bir macerayı yaşamış olanlar bilirler: Vahşi bir ormanda tek başına kalmak kadar korkunçtur bu. Yalnız kalmış bir sporcunun ise başarı şansı o kadar azalır ki. Şeref asla yalnız kalmayacak adamdı ve kalmadı.

    Fenerbahçe takımında bir yıl bazı maçlarda oynayıp birçok maçlarda kadro dışında olmak onu üzmedi. Çalıştı ve sabretti.

    Sonra ertesi yıl 1956/57 sezonunda takıma yerleşiverdi. Öylesine yerleşti ki, 32 lig maçının hepsinde vardı. O günden sonra her yıl lig maçlarında en çok yer alan Fenerbahçeli o oldu. Sahada hiçbir mücadeleden kaçmıyor, hiçbir maçtan sonra da sakatlanıp takımdan dışarda kalmıyordu. Ağırlık yavaş yavaş bu kudretli bünyenin üstüne yıkılmaya başladı.

    Eğilmedi vücudu, ezilmedi, yılmadı. Takımında en büyük yükü taşıyan adam olmak onu isyan ettirmedi. Bir taraftan futbola olan aşkı gittikçe bir alev haline geliyor, bir taraftan kendisini Fenerbahçe’nin bir organı bir hücresi gibi görmeye başlıyordu. Futbol bir sevgiliydi ki, ondan ayrılamaz, Fenerbahçe bir büyük vücuttu ki, ondan kopamaz.

    Onu iyi tanımak ve unutmamak gerekir

    Futbolcu vardı, ince ve zarif stiliyle tarihe geçer, Lefter gibi, M. Ali gibi, Kadri gibi, Büyük ve Küçük Fikretler gibi, Boduri gibi, Can gibi… Futbolcu vardır, kısa yoldan sonuca gidişiyle başarı ve şöhret kazanır, adını zaferle birlikte yazdırır, Zeki Rıza gibi, Hakkı Yeten gibi, Beşiktaş’ın eski kartalları Şükrü, Kemal, Şakir gibi, nihayet Metin gibi…

    Ve futbolcu vardır: Şeref gibi…

    Ne göz dolduran – ya da göz aldatan – kişisel bir futbol üslubu vardır, ne de sonuca giden kesin bir vuruculuk vasfı. Sahada onun için tek rol ve amaç kalmıştır. Nasıl, nereden, kimin üzerinden olursa olsun takımın başarısı.

    Ne bir hareket cambazlığının şiirini seyredersiniz onda, ne de 11 kişinin çabasından elde edilen egoist bir kahramanlığı… Oysa her başarıda onun yapıcılığı, her ileri gidişte onun iticiliği vardır. Bu bir futbolcu tipidir ki artist değildir, fakat askerdir bir bakıma.

    İşte Şeref o futbolculardandı. İşte bunun içindir ki Şeref’e futbolun ve takımının “hamalı” dedi Türk esprisi. Ve biz bunun içindir ki bu yazı serisinin başlığını böyle koyduk: “Futbolu Sırtında Taşıyan Adam”.

    Şeref Fenerbahçe’ye girdiğinden bu yana hangi maçları oynadı, bu maçlarda neler yaptı, Junior Milli Takım formasından sonra giydiği Ay Yıldızlı forma altında döktüğü ter o formaya neler kazandırdı. Bunları tek tek ele alıp değerlendirmenin önemi yok şimdi. Önemli olan Şeref’i iyi tanımak ve unutmamaktır.

    Bir adam ki, ikisi Junior, üçü B, geri kalan 42’si A takımında olmak üzere 47 defa milli formayı taşımıştır. Bir adam ki son 20 yılda Fenerbahçe gibi bir takımın formasını en fazla taşımış olan sporcuların ikincisidir Lefter’den sonra… Bir adam ki, 18 yıllık futbol hayatının hiç değilse 7-8 yılında takımının yaptığı bütün resmi maçların hepsinde yer almıştır… Bu adamı iyi tanımak ve unutmamak gerekir.

    Bir adam ki, katıldığı bütün maçlarda aynı fonksiyonu, yılmak bilmez bir irade, tükenmek bilmez bir enerji ile aksamadan yapmış, yani takımının yükünü severek omuzlarına almıştır.

    Bu adamı iyi tanımak ve unutmamak gerekir.

    Bir adam ki, Küçük Fikret’in, Lefter’in, Ergun’un, Can’ın, Naci’nin, Basri’nin, Yılmaz’ın ve daha pek çok “Büyük” futbol yıldızının yanında oynamış fakat onların her birinden daha çok FENERBAHE’Yİ OMUZLARINDA TAŞIMIŞ OLAN ADAM olmuştur.

    Bu adamı iyi tanımak ve unutmamak gerekir.

    Bir adam ki, Büyük Fenerbahçe’nin yaşı yüzyılları geçtikten sonra bile, kulübün tarihinin şeref sahifeleri içinde, onun adı “en fazla hizmet etmiş kişiler” arasında pırıl pırıl parlayacaktır.

    Bu adamı iyi tanımak ve unutmamak gerekir.

    Ve Şeref Has, Türk futbolunun ve Fenerbahçe’nin hiçbir zaman unutulmayacak temel taşlarından biridir.

    Şeref Has karakterinde Şeref Has’ın ruh ve fizik yapısında bir futbolcu ile aynı devirde yaşamamış olanlar, biliniz ki futbol zevki bakımından bir şeyler kaybetmişlerdir.

    Büyük sevgilisi futbolu ve – bir hücre bir organizmaya nasıl bağlıysa öylesine bağlı olduğu – Fenerbahçe’yi sağlam ve gurursuz omuzlarında isteyerek taşımış olan adam!

    Selam sana!

    Kahraman Bapçum 18-21 Haziran 1969 – Milliyet…

    Has Şeref

    Seneler farkına varmadan geçiveriyor. Biraz geçmiş günleri düşünmeye niyetlenseniz her şey daha başka, her şey daha taze ve her şey daha renkli görünüyor insanın gözüne. Spor servisinde gördüğüm bir sporcu beni 15 sene evveline götürmüştü bile. Vefa Stadı’nın diz boyu suyla kaplı sahasında 100’e yakın genç arasından İstanbul genç karma seçmesini yaparken gözüme tertemiz yüzlü, efendi yapılı, istidatlı ve canlı bir genç ilişmişti. Bu genç canlılığı, hareketliliği, cesaretli hareketleriyle karmaya girmiş, İzmir’de yapılan şehirlerarası karma maçlarında da göz doldurarak kadroya alınmış ve 1954 Nisan’ında Almanya’daki Avrupa Genç takım şampiyonasına iştirak edip iki maçta da yer almıştı.

    Seyahat dönüşü Beyoğluspor kulübüne antrenör olmuş, kadroya genç ve istidatlı gençler almak kararını vermiştim. Bu genci Beyoğluspor’a aldığımda bazı idareciler “Bu da alınır mı” gibi sözler etmişler, ben de “Onu 1-2 sene içinde milli takımda görürsünüz” diye karşılık vermiştim.

    Nitekim kısa zamanda gelişen bu kabiliyetli genç Fenerbahçe tarafından transfer ediliverdi.

    İşte üzerinde hassasiyetle durduğum bu futbolcu, Fenerbahçe’nin unutulmaz yıldızlarından Mehmet Ali Has’ın kardeşi Şeref Has’tı.

    Kulüp ve renk sevgisini ön planda tutan Şeref ciddi çalışması ile sahalarımızın sevilen bir yıldızı oldu ve senelerce onsuz ne Fenerbahçe ne de milli takım akla gelmedi. Doksan dakika boyunca takımın bütün yükünü sırtına alarak çalışan, bütün gücünü ve terini çim sahalarda bırakan Şeref, uzun yıllar gerek Sarı Lacivertli renklerin gerekse milli takımın şerefi oldu.

    Şimdi bu şerefli çocuk futbolu bırakıyor ve biliyorum ki ona doyamadan ayrılıyor. Daha doğrusu meşin top onu terk ediyor. Ama bu ayrılış sadece Fenerbahçe ve milli takımdaki oyunculuğu olacak. Onu, bu vazifelerin bitimini müteakip yeni vazifeler bekliyor. Onun bugüne kadar yetişmesinde nasıl hizmet edenler olmuşsa o da bundan sonra birçok gençlerin yetişmesinde vazifeli olacak ve memleket sporuna yararlı olmaya devam edecektir.

    Seni memleket futboluna Şeref Has olarak verdim, Has Şeref olarak ayrılıyorsun.

    İleriki günlerin mutlu ve başarılı olsun.

    Cihat Arman 21 Haziran 1969 – Milliyet

  • Zeki Rıza Sporel Röportajı

    Zeki Rıza Sporel Röportajı

    Tuncay Yavuz‘un hazinesinden çıkan (1933 Haziran tarihli ve Hikmet Feridun Es imzalı) Zeki Rıza Sporel röportajı birbirinden sevimli detaylar içeriyor. Keyifli okumalar…

    Fenerbahçe Tarihi Çalışma Organizasyonu

    Zeki Futbolu Bırakıyor

    Moda Palas’ın yanında büyük bir ev… Kızkulesini andıran bol ışıklı bir oda… Her pencereden insanın gözüne bol bir mavilik çarpıyor. Her oturduğunuz yerden dışarıda çarşaf gibi süzülen denizi görüyorsunuz. Fener’in gözbebeği Zeki ile böyle bir dekor içinde konuşuyoruz.

    “Ben” diyor “Kadıköyü’nü çok severim. 26 sene Kadıköyü’nde oturdum. Sonra Beyoğlu’na geçtik. Fakat doktor tebdil-i hava tavsiye etti. Tekrar Kadıköyü’ne Moda’ya döndük.”

    Sizi stadyumda herkes bilir. Fakat ev hayatınız, 24 saatiniz, zevkleriniz, neler okuduğunuz, evde nelerle meşgul olduğunuz şimdiye kadar hiç yazılmadı. Evvela 24 saatinizden başlayalım.

    “24 saatim… Şimdi gayet muntazam geçiyor. Erken yatıyorum. Erken kalkıyorum. Ve çalışıyorum.”

    Eğlence?

    “Şimdi hemen hemen hiç eğlenmiyorum. İstirahat ediyorum. Fakat 5-6 sene evvel Beyoğlu’nda otururken her türlü Beyoğlu eğlencesini gördüm. İçinde bulundum. Artık Beyoğlu eğlencesi mi dersiniz? Beyoğlu sefaheti mi dersiniz? Bilmem ki… Siz ‘Sporla eğlence, sefahet nasıl telif edilir?’ dersiniz. Fakat ben sporla eğlenceyi telif edebilmiştim. Ne de olsa serde gençlik vardı. Artık benim için bu devir geçti. Şimdi eleğimizi duvara astık.”

    Futbolu ne zaman bırakacaksınız?

    “Bakın size bir haber vereyim. Bu sene futbolu kati olarak bırakıyorum. 34 yaşındayım. Bu benim için futbolu bırakmak çağıdır. Fakat bu çok sevdiğim sporu bana bıraktıran en büyük amil dedikodu meselesidir. Eskiden zevk olarak yaptığım bu spor şimdi benim için yavaş yavaş tahammül edilmez bir dedikodu mevzuu olmuştur. Bu da insanda biraz istikrah ve epeyce nefret uyandırıyor. Senelerce emek verdiğimiz kulüp aşkı olmasa şimdiye kadar çoktan elimizi eteğimizi çekmiştik ama… Zaten bugünkü şerait altında işin zevkini tamamıyla kaybettim.”

    Futbolu bıraktıktan sonra başka sporlarla meşgul olacak mısınız?

    “Tabii… Biniciliği çok severim. Süvarilik yapacağım. Sonra bol bol tenis oynayacağım. Deniz sporlarıyla meşgul olacağım.”

    Gözüm evvela Zeki Bey’in parmağındaki sarı lacivert büyük yüzüğe sonra odadaki eşyanın lacivertliğine ilişti. Her tarafta bol bir lacivertlik. Fenerbahçe’nin rengi. Ben “En çok sevdiğiniz renk galiba” diye söze başlarken o tamamladı:

    “Lacivert…”

    Maçtan sonra o gününüz nasıl geçer?

    Güldü:

    “Vallahi söylemesem daha iyi. Belki fena misal olurum. Maç esnasında uzviyet çok yorulduğu için ben alkol almak ihtiyacını hissederim. Maçtan çıkınca o akşam en çok sevdiğim şey bir iki kadeh bira yahut başka bir alkol almaktır. Yorgunluğum tamamıyla geçer. Bilhassa galibiyet neşesiyle olursa… Fakat sakın gençler ‘Zeki böyle yapıyormuş!’ diye bunu tatbike kalkışmamalıdır. Hiç tavsiye etmem. Bir delikanlı için bu muzır bir âdet olur. Bu bizim gibi yaşını başını almış insanlar için tabii.”

    Yaşını başını almış insan dediniz de aklıma geldi. Niçin şimdiye kadar evlenmediniz?

    Güldü, adamakıllı güldü:

    “Bilmem. Pek meşgul olmamıştım. Bilhassa iki üç sene evveline kadar evlenmek benim için hiç mevzubahis değildi. Fakat yaş ilerledikçe bunun mühim bir ihtiyaç olduğunu hissediyorum. Gençlikte insan kendini yalnız bulmuyor. Sonra sonra…”

    Zeki Bey, birçok genç kızları ümide düşüyorsunuz. Bari hangi tiplerden hoşlandığınızı söyleyin de merak düğümleri çözülsün.

    “Nasıl bir tip mi? Aman bunu bana sormayın. Dedikodu olur. Sonra güzeller esmer, sarışın, kumral, yeşil gözlü olduğu için beğenilmezler ki. Her tipin güzeli güzeldir.”

    Bilmem. Hani erkekler sarışınları severler derler de.

    “Yoo… Her rengin güzeli güzeldir.”

    Köşede büyük bir radyo vardı:

    “Size biraz radyo çalayım mı?” diye ilerledi, düğmeyi çevirdi.

    “Radyo erkekleri eve bağlayan mühim bir eğlencedir. Radyo merakı olan erkek evine erken gelmek ister. Bu da beni eve bağlayan bağlardan biri. Hoş ben şimdi tamamıyla bir sanatoryum hayatı geçiriyorum ya. Fakat radyoyu pek severim.”

    Yemeklerle aranız nasıldır?

    “Mideme hiç düşkün değilimdir. Bilhassa et sevmem. Ekmek yemem. Sebze ve meyve çok severim.”

    Biraz da futboldan bahsettik. Bana futbol hayatının küçük bir tarihçesini iki cümle ile hülasa etti:

    “Tamam 23 sene oynadım. Yirmi üçüncü yıl dönümünde futbolu bırakacağım. Takımlara gireli ve maçlarda bulunalı 20 sene oldu 14 yaşında oynamaya başlamışım demek ki.”

    Bu sırada içeriye Zeki Bey’in yeğeni girdi. Küçük, sevimli bir çocuk:

    “İşte, dedi, en çok sevdiklerimden biri de bu… Büyük bir futbol topu var. Ona ara sıra bahçede futbol dersleri veriyorum. İyi pasları var. Şutları da fena değil.”

    Küçük yeğen de futbolcu dayısına adeta hayran… Koyu bir Fenerli… Bu sırada sokakta müthiş bir gürültü. İnce ince sesler:

    • Pas ver Necati. Pas ver.
    • Dayan Refik. Bu taraftan, bu taraftan.
    • Ofsayt yahu. Dayan. Hah. Pas… Pas…
    • Gooool…
    • Yaşşa…

    Zeki Bey hemen yerinden fırladı, pencereye yaklaştı. Biz de ilerledik. Aşağıda, sokakta çocuklar bezden yaptıkları bir topla futbol oynuyorlar. Zeki Bey’e baktım, onları derin bir şefkat ve muhabbetle seyrediyor. Onlar birbirlerine pas verir, kaleye şut çekerken onun gözlerinin ta içi gülüyor, her birinin hareketini takip ediyor:

    “Bilmezsiniz, diyor, benim için küçüklerin oyununu seyretmek kadar büyük bir zevk yoktur. Onlar futbol oynarken bana adeta güzel bir şiir dinliyormuşum gibi gelir. Bunun için son zamanlarda en mühim işim kulüpte küçükler teşkilatı yapmak, genç takımlar teşkil etmek oldu. Küçüklerin turnuvasını hazırladım.”

    Çocuklar sokakta kavga edip oyunu yarıda bırakıncaya kadar pencerenin kenarında oturduk. Sonra biraz bahçeye indik. Küçük yeğen hemen topu dayısının önüne koydu. Ders başladı. Yeğen mükemmel bir şey. Dayısını bir dinleyişi var ki görmeli. Zannetmem ki hiçbir küçük hiçbir dersi bu kadar dikkatle dinleyebilsin.

    Zeki Bey hem dersle meşgul oluyor, hem bana cevap veriyor:

    Sinemaya gider misiniz?

    “Bakın onu unutuyordum. Sinemayı çok severim. Güzel filmleri hemen hiç kaçırmam. Eğlencelerimden biri de budur.”

    Sevdiğiniz artistler?

    “Modern hayatın, modern yaşayışın hilafına hiçbir sinema artistinin ismini bilmem. Hatta bana bazen kadın ismi söylerler de yanılıp erkek zannederim. Aman bunları yazmayın, sonra bana hanımlar gülerler.”

    Bu kadar sene futbol sahasında pala çaldınız. Herhalde stadyumda bir maceranız, bir gençlik macerası olacak. Bana öyle geliyor.

    Sevimli sevimli güldü:

    “Korkmayın, bu işler stadyuma kadar sokulmaz. Stadyuma ne lüzum var ki? Hem size bir şey söyleyeyim mi? Ben sahaya girdikten sonra etrafımla hiç meşgul olmam. Ne seyircileri görürüm, ne de bağırdıklarını çağırdıklarını işitirim. Yalnız oyunumla meşgul olurum. Esasen bu sırada kalp işiyle meşgul olmak gol kaçırmak demektir.”

    Maçtan evvel heyecan hisseder misiniz?

    “Vallahi çok pişkin olduk. Her maçta heyecan hissetmek. Fakat spor hayatımızda dönüm noktası olacak mühim maçlarda, milli maçlarda bütün pişkinliğimize rağmen gene heyecan hissetmemek mümkün değil. Hatta bazen çok heyecan duyarım.”

    Evde sporla meşgul olur musunuz? Sabahleyin kalkınca jimnastik filan…

    “Hayır… Sabahleyin yedi buçukta kalkarım… Spor, jimnastik yapmam… Evvelden çok yapıyordum, şimdi haftada bir iki…”

    Fenerbahçe’nin gözbebeği, dünyanın en nazik, en hoş genci. Vapuru kaçırmak tehlikesi olmasa onunla bir iki laf daha atardım. Fakat vapur geliyor.

    Allaha ısmarladık.

    Zeki Rıza Sporel Röportajı
    Zeki Rıza Sporel Röportajı
  • Fenerbahçe Hep Galip

    Fenerbahçe Hep Galip

    Yeditepe Yayınevi‘nden çıkan ve buradaki linkten satın alabileceğiniz “Fenerbahçe Tarihi Meseleleri | Kuruluş” kitabının önsözünü sitemizde yayınlıyoruz. Fenerbahçe Hep Galip!

    Fenerbahçe Tarihi Çalışma Organizasyonu

    Özsöz

    Bundan tam iki yıl önce on yedi kişi bir araya geldi. Bu kişilerden bazısı birbirini daha önceden tanıyorken bazısı da o gün tanışmıştı. Ortak paydaları Fenerbahçe, uzmanlık alanları ise Fenerbahçe tarihi olan bu kişiler; 1959 öncesi şampiyonlukları için kapsamlı çalışmalar yapılması, Fenerbahçe’nin tarihine, uydurdukları yalanlarla saldıranlara karşılık verilmesi için anlaştılar. Bu on yedi kişi arasında ifade gücü kuvvetli, kalemi keskin, hafızası mükemmel, organizasyon yeteneği takdire şayan, yüzyıl önce yazılan yazıları okumada mahir, yılların emeği ile oluşturdukları arşivi göz kamaştıran insanlar vardı. İkinci toplantıda iş bölümü yapıldı. Dönemler, konular, bu kitaba da adını veren meseleler üzerinde yoğunlaşacak kişiler belirlendi. Üçüncü toplantıda, masanın üzerinde yıllardır yapılan araştırmaların bir sonucu olarak meydana gelmiş onlarca sayfalık içerik duruyordu. Toplantı boyunca bu içerikler hakkında konuşuldu. Fenerbahçe tarihi ile ilgili bilinen birçok şeyin aslında klişeden ibaret olduğu, işin aslının farklı olduğu ortaya çıkmaya başlamıştı. Tarih yazımını; belgelere dayanarak, belgelerin de “kaynak” statüsünde olup olmadığını özenle değerlendirerek yaptıkları için bu müstesna topluluk ortaya çıkan gerçekleri paylaşmakta bir sakınca görmediler. Böylece FenerbahceTarihi.org doğmuş oldu.

    İtiraf etmek gerekirse hazırlanan içerikler yayımlanmaya başlamadan önce, tarihî meselelerin bu kadar ilgi çekeceği aramızdan kimsenin aklına gelmemişti. Bir süre sonra deyim yerindeyse “mızrak çuvala sığmamaya” başladı. Yazdıklarımıza değer veren, önemseyen kişiler, bu yazıları kitaplaştırmanın zamanı geldiğine bizi ikna ettiler. Bu doğrultuda yazılarımızı sınıflandırarak Fenerbahçe tarihini dönemlere ayırdık. Bu ayrımın sonucunda elinizde tuttuğunuz kitabın da zamansal sınırı belirlenmiş oldu.

    “Fenerbahçe’nin kuruluş hikâyesinin, Tanzimat’tan Meşrutiyet’e kadar süren Osmanlı İmparatorluğu’nun çözülme yılları içerisinde; toplumsal, politik hatta ekonomik olarak incelenmesi gereken özel bir anlamı vardır. Fenerbahçe’nin kuruluşu, farklı bir bakış açısıyla değerlendirilip yeniden yazılması gereken tarihî meseleleri de içerisinde barındırır. Fenerbahçe tarihindeki birçok olayın bugün ‘mesele’ olarak değerlendirilmesinin sebepleri, döneme ilişkin kaynakların yetersiz olması ve az sayıdaki araştırmacının ‘resmî’ tarih tezinden ayrılmamak konusunda gösterdikleri bilinçli çabadır. Fenerbahçe’yi kuran ve kuruluşunda pay sahibi olan kişilerin hayat hikâyeleri ve kuruluştan sonra geçen yıllardaki faaliyetleri, ‘Fenerbahçe’nin kuruluşu’nu özel kılan ana unsurlardır. Bu unsurlar, dönem için kalıplaşmış yargıların değişmesi ya da bazı ender durumlarda da desteklenmesi için Fenerbahçe’nin kuruluş tarihinin ana dayanaklarından birisi olacaktır.”

    Türk spor tarihinde, üzerinde belki de en az çalışma yapılan dönem olan Fenerbahçe’nin kuruluş yılları için araştırmalarımız sonuç vermeye başladıktan sonra önceki paragrafta okuduğunuz satırları kendimize yol haritası olarak belirledik. Haritadaki izleri takip ederek ilk kitabımız olan Fenerbahçe Tarihi Meseleleri-Kuruluş’u, internet sitemizde yayımladığımız içerikleri temel alarak yazdık.

    Dört bölümden oluşan kitabımızın ilk bölümü Fenerbahçe’nin kurucuları hakkındadır. Fenerbahçe’nin beş kurucusunun hayatını, bilinmeyenleri ortaya çıkaracak şekilde inceledik. Özellikle Enver Hoca (Yetiker) ve Nurizade Ziya Bey (Songülen) üzerinde yoğunlaşan çalışmalarımızın Fenerbahçe’nin bir kuruluş felsefesinin var olduğunu ortaya çıkardığını düşünüyoruz. İkinci bölümde ise kulübün basılı ilk tüzüğünü günümüz Türkçesiyle aktarıp tescil edilme tarihini belirlemeye çalıştık. Elde ettiğimiz belgelerin söyledikleri, dönemin bilinen siyasi şartlarıyla desteklenince karşımıza yepyeni bir hikaye çıkmış oldu. Üçüncü bölümde İstanbul’un kadim semti Kadıköy’ün Fenerbahçe tarihindeki yerini okuyacaksınız. İstanbul’da futbolun doğduğu topraklarda Fenerbahçe’nin büyüyüp geliştiği mekânların, ilk takımlarının top koşturduğu çayırların izlerini bulacaksınız. Kitabın son bölümünü portreler ve olaylara ayırdık. Bu bölümün iki özelliği var: İlki, Fenerbahçe’nin ilk yıllarının bilinmeyen karakterlerinin hikâyelerinin gün yüzüne çıkması. İkincisi ise, kitapta yer alan değerlendirmelerimizi oluştururken faydalandığımız kaynakları sizlerle paylaşmamız. Belirtmek isteriz ki bu kitap Fenerbahçe’nin kuruluş yıllarının olayları ve o dönemin kişileri için kesin yargılar içermiyor. Yazım dili olarak bunu iddia ettiği düşünülebilirse de kitabın önceliği, içinde yer alan belgelere dayalı tezlerle, Fenerbahçe’nin kuruluş dönemi üzerinde tartışmalar yapılmasını sağlamak.

    Tarih yazımı, şüphesiz devinim içerisinde. Her gün yeni belgeler, yeni kaynaklar tarihçilerin karşısına çıkabiliyor. Bu kaynaklar kimi zaman ortaya atılan tezleri destekliyor, kimi zaman da çürütüyor. Yapılacak olan bu tartışmaların bizleri yeni belge ve kaynaklara ulaştırmasını, yeni bilgilere ulaşarak tez-antitez-sentez formülüyle Fenerbahçe tarihinin bugüne kadar karanlık kalmış olan bu dönemini daha fazla aydınlatmayı amaçlıyoruz. Bu amaç spor tarihi üzerine çalışan ya da çalışmayı amaçlayan genç tarihçileri teşvik etmeyi de içerisinde barındırıyor.

    Kitap üzerinde çalışırken benimsediğimiz metot, yukarıda da belirttiğimiz gibi belge ve kaynaklara dayalı bir yazım yapmak oldu. Dönemin Osmanlıca gazeteleriyle devlet ve özel arşivlerde yapılan taramalar, daha önceden yazılmış tarihi kitapların ve anıların karşılaştırılması ve akademi etiği çerçevesinde eleştirilmesi, benimsediğimiz bu metodun temelini oluşturdular. Bu temeli oluştururken Türk spor tarihi yazıcılığının en büyük eksikliğinin, ülkede yaşanan siyasal ve toplumsal gelişmeleri gerektiği gibi dikkate almaması olduğunu düşünüyorduk. Döneme ilişkin yaptığımız kaynak taramaları ve okumaların bu eksikliği gidermesini amaçladık.

    Elinizde tuttuğunuz bu kitap, Fenerbahçe Tarihi Çalışma Grubu’nu oluşturan; Ziya Aktürer, Alp Bacıoğlu, Tapfereritter, Zafer Batık, İzzet İsrael Benyakar, Çağrı Çobanoğlu, Alp Eralp, Cem Ertuğrul, Barış Eymen, King Santillana, Barış Kenaroğlu, Haluk Kılıç, Adem Köz, Alican Küçükcan, Onur Tuncer, Okan Uzunkaya, Tuncay Yavuz, Bozkurt K. Yılmaz’ın çabalarıyla hazırlandı. Kitapta emeği geçenler olarak teşekkür etmemiz gereken kişilerin listesi hayli uzun.

    Her yazdığımız yazıyı titizlikle okuyan, bize yol gösteren, öğrencisi olmaktan gurur duyduğumuz Saygıdeğer Hocamız Prof. Dr. Vahdettin Engin ve kıymetli eşleri Emel Engin Hanımefendi’ye; eşsiz koleksiyonundan faydalanmamıza izin veren, sohbetiyle yolumuzu aydınlatan değerli büyüğümüz Seyhun Binzet’e; spor tarihi üzerine çalışmalarıyla bize ilham veren Prof. Dr. Erhan Afyoncu Hocamıza, Murat Bardakçı’ya; bizi her fırsatta yüreklendiren Doç. Dr. Mehmet Emin Elmacı Hocamıza; Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü’nün tüm çalışanlarına; Yapı Kredi Bankası Arşivi’nin değerli yöneticileri Abdullah Gül ve Ayhan Uçar’a; İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Furkan Sevim’e; kataloglarını hizmetimize sunan İBB Atatürk Kitaplığı Müdürü İrfan Dağdelen’e; Malta Ulusal Arşivi görevlileri Charles Farrugia, Leonard Callus ve Melvin Caruana’ya; Dr. Sinan Genim’e; Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Klasik Türk Müziği Korosu mensubu Dr. Hüseyin Kıyak’a; Ayetullah Bey’in fotoğraflarının bu kitapta ilk kez yayımlanmasına izin veren, kurucumuzun değerli akrabaları Mehmet Auf ve eşi Ebru İpek Auf Hanımefendi’ye; Lale Atman Hanımefendi’ye; Enver Yetiker’in fotoğraflarını tarihe bu kitap vasıtasıyla kazandıran, kurucumuzun değerli torunları Ayşe Bertülin Kenter ve Rona Bandar Hanımefendilere; Fenerbahçe’nin erken dönemiyle ilgili arşiv belgelerini bizlerle paylaşan Melih Şabanoğlu’na; doğru bilgi ve belgeye ulaşmamızda yardımlarını esirgemeyen, her zaman yanımızda olan Fenerbahçe camiasının değerli üyeleri; Belgin Beşe Aral Hanımefendi, “Paşalı Birol” Vecdi Teker, Acar Yıldız, Aydın Temizer ve kıymetli eşi Nazan Aksoy Temizer Hanımefendi, Bülent Batu, Cahit Binici, Cem Argun, Cafer Çağatay’ın torunu Jale Çağatay Hanımefendi, Sporel ailesinin kıymetli mensupları Dilara Sporel, Emine Sporel Özakat ve Feyhan Sporel Hanımefendiler, Ali Muhiddin Hacıbekir’in torunu Nazlı İmre Hanımefendi, bizlere gösterdiği teveccühten her zaman onur duyacağımız Müzdat Dağlaroğlu’na teşekkür etmeyi borç biliyoruz.

    Bugün aramızda olmayan iki ismin; kitabımızı göremeden aramızdan ayrılan, “Kadıköy’ün Belleği” Demir Alp Serezli Ağabeyimizin ve Türk spor tarihçiliğinin sembol ismi Dr. Rüştü Dağlaroğlu’nun manevi şahsiyetleri önünde de saygıyla eğiliyoruz. Bu birbirinden değerli kişilerin Fenerbahçe tarihine yaptıkları katkıları, geleceğin tarihçilerine aktararak bu borcu bir nebze de olsa ödeyebildiğimizi düşünüyoruz.

    Ve Galip… Galip Kulaksızoğlu…

    Bu kitabın sayfaları arasında adına rastlayıp hakkında yazılanları okuduğunuzda kitabımızı ondan başka birine ithaf etmenin zaten mümkün olmadığını sizler de düşüneceksiniz. İyi okumalar…

    Fenerbahçe hep Galip…

    Fenerbahçe Tarihi Çalışma Grubu

  • Slavia Prag İstanbul’da

    Slavia Prag İstanbul’da

    Her şeyden önce Tuncay Yavuz‘a kocaman bir teşekkür etmemiz gerekiyor. Eğer “Slavia Türkiye’ye gelmeden önce arşivlere bir dalsak fena olmaz.” demeseydi, belki yine bir şeyler yapabilirdik ama bu kadar büyük bir iş ortaya çıkmazdı. Slavia Prag İstanbul’da neler yapmış, bunu günü gününe bulmak bir yana, muhteşem fotoğraflara da eriştik.

    Sayfalarca tarama ve transkripsiyondan (ve tabii bulduklarımızın verdiği büyük heyecandan) sonra yolumuz yine “Suna ve İnan Kıraç Vakfı“nın müthiş arşivine düştü. Burada şunu vurgulamadan geçmeyelim; son zamanlarda Türk spor tarihine “Suna ve İnan Kıraç Vakfı – İstanbul Araştırmaları Enstitüsü” kadar görsel kazandıran başka bir kurum olmamıştır.

    Aşağıdaki yirmi adet görsel kurumun eşsiz koleksiyonundan çıktı. Bazılarını teşhis edebildik. Kimisi için tahminlerimiz var. Meraklıları için her halükarda eğlenceli bir beyin fırtınası olacak.

    Aşağıdaki bağlantıdan (*) indirilebilen .rar dosyasında fotoğrafların yüksek çözünürlüklü versiyonları toplu halde bulunuyor. Slavia Prag kulübüne ve tarihçilerine, Spor Tarihi Araştırmaları Derneği, FenerbahceTarihi.org ve “Suna ve İnan Kıraç Vakfı”nın kıymetli yetkililerinden bir armağan… Saygı ve sevgilerimizle…

    Fenerbahçe Tarihi Çalışma Organizasyonu

    (*) Suna ve İnan Kıraç Vakfı Arşivi’nden Slavia Prag Fotoğrafları

    17 Temmuz 1923 tarihinde Taksim Stadyumu’nda oynanan Fenerbahçe-Slavia Prag maçından bir görüntü. İki takım bir arada.
    Taksim Stadyumu’nda oynanan Fenerbahçe-Slavia Prag maçından bir görüntü. Tam tarihi maalesef belirleyemedik. Sağda topa hamle yapan Fenerbahçeli futbolcu Kadri Göktulga.
    17 Temmuz 1923 tarihinde Taksim Stadyumu’nda oynanan Galatasaray-Slavia Prag maçından bir görüntü. Galatasaray kalecisi Ulvi Yenal.
    5 Haziran 1927 tarihinde Taksim Stadyumu’nda oynanan Fenerbahçe-Slavia Prag maçından bir görüntü. Takım kaptanları bir arada. Fenerbahçe kaptanı Zeki Rıza Sporel.
    9 Ağustos 1925 tarihinde Taksim Stadyumu’nda oynanan Fenerbahçe-Slavia Prag maçından bir görüntü. İki takım bir arada.
    “Formalar Slavia Prag formasına çok benziyor ama bu fotoğrafta mevsim kış gibi sanki. Slavia İstanbul’daki bütün maçlarını yaz aylarında yaptı. Acaba bu takım kim?” demiştik. Bu fotoğrafın da sırrı çözüldü. Slavia Prag’ın 1931 seyahatindenmiş.
    Yer Taksim Stadyumu ama takım Slavia değil sanki… Türk kulüplerinden biri Slavia formasına özenmiş gibi gözüküyor.
    Büyük bir ihtimalle Slavia Prag-Galatasaray maçı. Çünkü Nihat Bekdik orada. Fakat tam tarihi belirleyemedik.
    Slavia Prag İstanbul'da
    Taksim Stadyumu’nda Slavia Prag, Türk takımlarından birine karşı. Tam tarihi maalesef belirleyemedik.
    Slavia Prag İstanbul'da
    Taksim Stadyumu’nda Slavia Prag, Türk takımlarından birine karşı. Tam tarihi maalesef belirleyemedik.
    Slavia Prag İstanbul'da
    9 Ağustos 1925 tarihinde Taksim Stadyumu’nda oynanan Fenerbahçe-Slavia Prag maçından bir görüntü. Kale önündeki Fenerbahçeli futbolcu Ragıp Ziya Mağden.
    Slavia Prag İstanbul'da
    18 Temmuz 1923 tarihinde Taksim Stadyumu’nda oynanan İstanbul Karması-Slavia Prag maçından bir görüntü. En soldaki Fenerbahçeli futbolcu Alaaddin Baydar.
    Slavia Prag İstanbul'da
    17 Temmuz 1923 tarihinde Taksim Stadyumu’nda oynanan Fenerbahçe-Slavia Prag maçından bir görüntü. Kaleci Fenerbahçeli Şekip Kulaksızoğlu.
    Slavia Prag İstanbul'da
    Taksim Stadyumu’nda Slavia Prag, Türk takımlarından birine karşı. Tam tarihi maalesef belirleyemedik.
    Slavia Prag İstanbul'da
    17 Temmuz 1923 tarihinde Taksim Stadyumu’nda oynanan Fenerbahçe-Slavia Prag maçından bir görüntü. Solda kameraya yüzü dönük iki Fenerbahçeli futbolcu Hasan Kamil Sporel ve Kadri Göktulga.
    Slavia Prag İstanbul'da
    Taksim Stadyumu’nda Slavia Prag, Türk takımlarından birine karşı. Tam tarihi maalesef belirleyemedik.
    Slavia Prag İstanbul'da
    Taksim Stadyumu’nda Slavia Prag, Türk takımlarından birine karşı. Tam tarihi maalesef belirleyemedik.
    Slavia Prag İstanbul'da
    Taksim Stadyumu’nda Slavia Prag, Türk takımlarından birine karşı. Tam tarihi maalesef belirleyemedik.
    Slavia Prag İstanbul'da
    Taksim Stadyumu’nda Slavia Prag, Türk takımlarından birine karşı. Tam tarihi maalesef belirleyemedik.
    Slavia Prag İstanbul'da
    17 Temmuz 1923 tarihinde Taksim Stadyumu’nda oynanan Fenerbahçe-Slavia Prag maçından bir görüntü. En sağda kameraya yüzü dönük Fenerbahçeli futbolcu Hasan Kamil Sporel.

    Slavia Prag İstanbul’da Twitter #’i