Dr. Rüştü Dağlaroğlu, 1957’de yayınlanan “Fenerbahçe Spor Kulübü Tarihi” isimli kitabında ilk Fenerbahçe marşının bestekarı ile marşın kendisinden şu sözlerle bahseder:
“… Reis Ziya Bey, tanıdığı bir Ermeni bestekâra, bir Fenerbahçe Marşı besteletti. Ancak hüküm süren istibdat rejiminden dolayı ‘ebediyet, ilerleme, kuvvet, gayret ve birlik’ mânalarını taşıyan bu marş hemen yok edildi.”
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı arşivinde, Laika Karabey kolleksiyonunda bir sureti bulunan marşın bestekârı hakkında, maalesef elimizde detaylı bir bilgi bulunmuyordu.
Biz de bunun üzerine “bir ihtimal” diyerek Türkiye Ermenileri Patrikliği‘ne danıştık ve kendilerinden çok güzel bir referans bilgisi geldi.
Aşağıda okuyacağınız metin için “Çağdaş Türkiye” kitabının yazarı rahmetli Pars Tuğlacı’yı saygıyla anıyor; yakın ilgisi ve yardımlarından ötürü, sayın Başrahip Tatul Anuşyan’a da çok teşekkür ediyoruz.
İlk Fenerbahçe Marşının Bestekarı Harutyun Sinanyan
(İstanbul 1872 – a.y. 7.1.1938)
Türk uyruklu Ermeni müzik eğitimcisi, keman ve piyano icracısı, besteci ve orkestra yönetmeni.
Violonist ve orkestra kurucusu Kirkor Sinanyan’ın (1839-1914) oğlu.
Dikran Çuhacıyan, Brasen, Radelli gibi müzik ustalarının öğrencisi oldu. 17 yaşındayken Padişah II. Abdülhamid tarafından Saray’a davet edilen Sinanyan, İstanbul’da ilk büyük orkestrayı kendi adına kurdu. Bizzat yönettiği bu orkestrayla uzun süre Mınakyan Tiyatrosu’na katılarak büyük başarıyla “La Belle Hellene”, “La Mascotte” ve “Carmen” müzikal oyunları yönetti. Sinanyan’ın repertuarında Beethoven, Mozart, Kuno, Verdi, Rossini, Bellini, Çuhacıyan ve kendi besteleri yer almaktaydı.
II. Meşrutiyet’in ilanı üzerine (1908) Türk ve Ermeni toplumlarının yakınlaşması sırasında, “İttihat ve Terakki Marşı”nı besteledi ve bu marş hakkında Tanin, Sabha, Servetifünun gazetelerinde övgü dolu yazılar yayımlandı. La Turqouie, Levant Herald, Le Moniteur gazetelerinde de aynı marş hakkında övgü türünde yazılar çıktı. Bu marşın tutulması üzerine Sinanyan’ın bestelediği “Şehitler Marşı” ile “Prens Sabahaddin Marşı” İttihatçılar tarafından beğenildi. Büyükada Yacht Kulüp ve Pera Palas’ta çalışan Sinanyan, 1917 yılında Heybeliada Mekteb-i Bahriye’ye (Deniz Harp Okulu) flüt, klarnet, piano, keman ve solfej öğretmeni olarak atandı. Öğretmenliği sırasında, Bahriye mekteplerinin müzik bölümünü ıslah ve organize etti. Mayıs 1926 tarihli Asri Türkiye Mecmuası’nda “Bizim büyük müzisyen sanatkarlarımızdan biri” başlıklı şu yazıyı okuyoruz:
“Uzun zaman Bahriye Nezareti ile Mekâtib-i Bahriye’de musiki muallimi olarak vatanımıza hizmetler ifa etmiş olan Harutyun Sinanyan, aynı zamanda muktedir bir bestekardır. Muallimliği esnasında Mekâtib-i Bahriye’yi inkişaf ve teşekkül ettirmiş ve daima sevgi ve takdire mazhar olmuştur”
XIX. yüzyıl sonları ile yüzyılımızın başlarında, Türk makam ve motiflerini eserlerinden kullandığı gibi, bazı Türk eserlerini de orkestrayı uygulayan sanatçının bestelediği 70’e yakın eserleri arasında marşlar, valslar, polkalar, mazurkalar, kadriller, peşrefler bulunmaktadır. Özellikle “Grande Fantaisie Orientale” adlı özgün eseri, Türkiye’den başka Londra, Paris, Cenevre, Tiflis, Viyana, Roma ve Kahire’de çalındı. Ölümünde Şişli Katolik Ermeni Mezarlığı’na gömüldü.
İlk Fenerbahçe marşının bestekarı Harutyun Sinanyan’ı saygıyla anıyoruz.
