Fenerbahçe Tarihi

Kategori: Atatürk ve Fenerbahçe

  • Atatürk Fenerbahçe Maçında

    Atatürk Fenerbahçe Maçında

    Atatürk’ün 1925 yılında Bursa’da bir Fenerbahçe maçı izlediği, Akşam gazetesinde yazılmıştı. Habere bir de fotoğraf eşlik ediyordu. Aynı bilgiyi başka kaynaklarda ararken karşımıza (dönemin adeta bir başka resmî gazetesi olan) Hakimiyet-i Milliye çıktı.

    “Atatürk hiç Fenerbahçe maçına gitti mi?” sorusunun yanıtını, artık daha büyük bir gururla “Evet!” olarak verebiliriz. Zira Büyük Atatürk’ün, 1 Ekim 1925’de, Bursa seyahatinin ilk gününde, Fenerbahçe futbol takımının maçına gittiği aşağıdaki haberle bir kez daha kanıtlanıyor.

    “Bade’hu Atıcılar’da Fenerbahçe takımıyla Bursa-Ankara muhtelitinin yaptığı futbol maçına gidildi. Paşa hazretleri saat altıda Atıcılar meydanını dolduran binlerce halkın “Yaşa” nidaları ve alkışları arasında otomobillerine binerek köşklerine avdet buyurmuşlardır. Maç bire karşı bir ile neticelendi.”

    Gerçi tarihin gayriresmisi olmaz ama gazetenin tamamını merak edenler veya “Osmanlıca bilen arkadaşlarına okutmak” isteyen gayriresmi tarihçiler için 4 Ekim 1925 tarihli gazetenin birinci sayfasını da buraya bırakalım.

    Üst paragraf ile yazıyı bitirmiştik ama 28 Temmuz 2021 günü, kıymetli Karşıyaka tarihçisi Bedri Cumhur Doğu’ndan gelen bir belge, sevinçten gözlerimizi yaşarttı. Kendisi bu haberi İzmir/Anadolu gazetesinin arşivinde bulmuş. Haberin metninde şöyle yazılı :

    “BURSA’DA MAÇ”
    2 Ekim 1925 tarihli haberin metni şöyle: Bursa’da Maç “Fenerbahçe futbol takımı dün Bursa’ya müteveccihen İstanbul’dan hareket etmiştir. Mezkur takım ile Bursa futbol takımı arasında bugün Gazi Paşa hazretlerinin huzurunda bir müsabaka yapılacaktır.”

    Yani Gazi’nin 1925 yılında Bursa’da Fenerbahçe maçını izlemesi spontane değil, planlı programlıymış! Müthiş!

    Yazıyı güncellememizi gerektiren yeni bir bilgi daha geldi.

    Kıymetli Bedri Cumhur Doğu, 2 Ekim 1925 tarihli Yanık Yurd gazetesinden, başlığı “Fenerbahçeliler Gazi Paşa’nın Huzurunda” olan bir haberi bizimle paylaştı.

    Haberin metni ise şöyle :

    “İstanbul 1 (Muhabir-i mahsusumuzdan) – Fenerbahçe Spor Kulübü, Bursa muhtelit takımıyla bir müsabaka icra etmek üzere bu sabah Kınalıada vapuruyla Mudanya’ya hareket etmiştir. Fenerbahçeliler bu akşam reisicumhur Gazi Paşa hazretlerinin huzuruyla müsabakalarını icra edecekler ve gece yarısı Bursa’dan hareket ederek İstanbul’a döneceklerdir.”

    Resim

    2 Ekim 1925 tarihli Cumhuriyet gazetesinde, Mümtaz Şükrü Eğilmez imzalı muhteşem bir bilgiye daha rastladık. Haberin metni şöyle :

    “… Fenerbahçe takımı ile muhtelit Bursa ve Ankara maçına gitmek için elektrik fabrikası ziyaretini vakt-i ahire talik ettiklerini Vali ile bildirerek Atıcılar’a gittiler. Maçı tribünlerin yanındaki mahal-i mahsusta temaşa ettiler.

    Maç bir, bire berabere nihayetlendi. Gazi giderken gençler otomobilin etrafını sararak üç defa “Yaşa” diye alkışladılar.

    Kınalıada vapuru ile gelen 24 Fenerbahçeli gece avdet ettiler. Reisicumhur hazretleri yarınki büyük yarışları da teşrif edeceklerdir.

    Mümtaz Şükrü”

    2 Ekim 1925 tarihli Cumhuriyet gazetesinden.

    Fenerbahçelilerin Bursa’ya Hareketi

    Büyük Münci’nin huzurunda icrası takarrür eden Fenerbahçe-Bursa muhtelit takımı maçı için Fenerbahçe kulübünün bütün müessisleri, birinci, ikinci, üçüncü takım oyuncuları dün sabah Seyfisefain’in “Kınalıada” vapuruyla Bursa’ya müteveccihen hareket etmişlerdir. Yapılan programa nazaran maçın icrasından sonra oyuncuların dün gece avdetleri mukarrerdi.

    Atatürk için “Hiç maça gitmedi” diyenlere bir kocaman başlık… 2 Ekim 1925 tarihli İkdam gazetesinden…

    Gazi’nin Huzurunda Maç

    “Bursa’da Gazi Paşa’nın huzurunda Bursa muhtelit takımı ile bir ma yapmak üzere dün sabah Seyrisefain idaresinin Kınalıada vapuru ile Fenerbahçe birinci, ikinci, üçüncü futbol takımlarıyla kulüp heyet-i idaresi ve müessislerinden yirmi kişi Bursa’ya gitmişlerdi.

    Heyet maçın hitamından sonra dün gece avdet etmiştir.”

    1 Ekim 1925 tarihli Vakit gazetesinden

    Bursa, 1 (Vakit) – Bu sabah (dün sabah) Seyrisefain idaresinin tahsis ettiği “Kınalıada” vapuru ile İstanbul’dan hareket eden Fenerbahçe Kulübü’nün birinci, ikinci ve üçüncü takımlarına mensup oyunculardan bazıları ile kulüp heyet-i idaresinden mürekkep yirmi kişilik heyet şehrimize gelmiştir.

    Fenerlilerin takımı ile Bursa-Ankara muhtelit takımı arasındaki futbol müsabakası Atıcılar’da icra edilmiş, tarafeyn birer sayı yaparak berabere kalmışlardır.

    Gazi Paşa hazretleri, dokumacılık fabrikasının vaz’ esas resminde hazır bulunduktan sonra, Fenerbahçe-Bursa maçına gitmek üzere elektrik fabrikasının ziyaretini vakti ahire talik ettiklerini Vali Bey vasıtasıyla bildirmişler, Atıcılar’a giderek mahal-i mahsustan temaşa eylemişlerdir.

    Gazi Paşa hazretleri avdet ederlerken sporcu gençler otomobillerinin etrafını sararak üç defa “Yaşa” diye bağırmışlardır. Halk da bu tezahürata iştirak eylemiştir.

    Fenerbahçeli gençler, müsabakayı müteakip “Mudanya”ya gitmişler ve geceleyin “Kınalıada” vapuru ile İstanbul’a avdet etmişlerdir. Gazi Paşa hazretleri yarın (bugün) icra edilecek at yarışlarına da geleceklerdir”

    Maçta Fenerbahçe’nin hangi kadro ile oynadığını 3 Ekim 1925 tarihli Akşam gazetesinden öğreniyoruz:

    Hüsnü, Füruzan, Suat, Ulvi, Ragıp, Selahattin, Seyfi, Şekip, Sedat, Şahap, İhsan

    Fenerbahçe Tarihi Çalışma Organizasyonu

    2 Ekim 1925 tarihli Stanboul gazetesinden.

    Bu fotoğraf için sayın Fatih Cengiz’e çok teşekkür ederiz.

    Yukarıdaki fotoğraf da yeni bir buluş olarak Fenerbahçe tarihine geçiyor.

    3 Ekim 1925 tarihli Millet gazetesinden. Resmin altında “Reisicumhur hazretleri Fenerbahçe ile Bursa muhtelit takımı arasındaki maçı seyrederlerken” yazılı.

    Fotoğrafın yüksek çözünürlüklü hali de aşağıda…

  • Gazi Hazretleri Fenerbahçe’de

    Gazi Hazretleri Fenerbahçe’de

    Mustafa Kemal Atatürk, 1919 yılında milli mücadeleyi başlatmak üzere ayrıldığı İstanbul’a tam 8 sene sonra 1927’de döndü. İstanbul halkının büyük kurtarıcıyı bağrına bastığı o muhteşem günlerin birinde, 5 Ağustos 1927’de Moda’da düzenlenen deniz yarışlarından sonra Gazi Hazretleri Fenerbahçe’de, Belvü bahçesine geldi. Bu muhteşem geceyi dönemin gazetelerinden okuyalım.

    Fenerbahçe Tarihi Çalışma Organizasyonu

    Cumhuriyet Gazetesinde

    Gazi hazretleri evvelki gün kayık yarışlarını müteakip (Belvü) gazinosunu teşrif etmişler, büyük tezahüratla karşılanmışlardır. (Belvü) bahçesinde malul gaziler menfaatine verilen balo çok güzel olmuş, Gazi’nin vürudu hazirunu bir kat daha mesrûr etmiştir. Gece çok eğlenceli geçmiştir. Cazbandın temposuna uyan çiftler dönerken, Gazi mütebessim çehresiyle kah onları seyrediyor, kah etrafındakilerle konuşuyordu. (Belvü)nün üzerinde hürmetle karışık bir sevinç havası vardı. Her yeni gelenin kulağına fısıldanan “Gazi burada” haberinden sonra gözler o tarafa çevriliyordu. Bahçeyi dolduran binlerce halk geç vakte kadar eğlenmiştir. Gazi hazretleri saat (1.5)da hazirunun alkışları arasında baloyu terk ederek refakatlerindeki zevat ile beraber (Ankara) motoruyla saraya avdet buyurmuşlardır.

    Milliyet Gazetesinde

    Gazi hazretleri Cuma günü Moda’da yapılan kayık yarışını seyir ve temaşa buyurduktan sonra gece de bir tenezzüh icra ve refakatlerinde Başvekil İsmet, Meclis Reisi Kazım Paşa’lar hazeratı, Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Bey bulunduğu halde, Fenerbahçe’de Belvü bahçesini teşrif etmişlerdir. Gazi hazretlerinin teşriflerini haber alan halk, sürekli alkışlarla sevinçlerini izhar etmiştir. Reis-i Cumhur hazretleri, gece saat bir buçuk raddelerinde Belvü bahçesinden Dolmabahçe sarayına avdet buyurmuşlardır.

    Vakit Gazetesinde

    Reisicumhurumuzun, evvelki günkü deniz yarışlarını müteakip gece Fenerbahçe’de “Belvü” bahçesini teşrif buyurduklarını kaydetmiştik.

    Reisicumhurumuz yarış mahallinden Ankara motoruyla bahçeye müteveccihen hareket etmişlerdir. Bu esnada motor süratle gitmiş ve etraftaki kayıklarda bulunan halk evvela Gazi hazretlerini görmek şerefine nail olamamışlardır. Gazi hazretleri ise kayıkların revişini takip arzusunu izhar buyurduklarından Ankara motoru tekrar geriye dönmüş ve sandallarla beraber aheste aheste “Belvü”ye gelmiştir.

    Gazi hazretlerinin teşriflerini anlayan halk hararetli bir heyecan ve meserret içinde kapılara koşuşmuşlar ve sürekli alkışlarla sevinçlerini izhar etmişlerdir.

    Reisicumhur hazretleri denize nazır masalardan birinde istirahat buyurmuşlar ve gece bir buçukta, aynı sürekli alkışlar arasında Dolmabahçe’ye avdet etmişlerdir

    Akşam Gazetesinde

    Dün gece Gazi Paşa hazretleri yarışlardan sonra Fenerbahçe’de “Belvü” bahçesini teşrif buyurmuşlardır. Gazi bahçede bir hayli kalmış ve dans edenleri temaşa etmiştir. Paşa hazretlerinin bahçeye girdiğini gören halk birbirini çiğneyerek kapıya doğru koşuşmuşlar ve sürekli alkışlarla sevinçlerini izhar etmişlerdir.

    Gazi hazretleri denize nazır olan masalardan birine oturmuşlar ve derhal civardaki iskemleler lebalep dolmuştur. Gazi hazretleri bir hayli müddet bahçede kaldıktan sonra saat bir buçuk raddelerinde saraya avdet buyurmuşlardır. Deniz yarışlarının hitamında Söğütlü yatı evvela davetlileri “Belvü” bahçesine götürmüş, bilahare Paşa hazretleri “Ankara” motoru ile yarış mahallinden bahçeye müteveccihen hareket etmişlerdir.

    Bu esnada motor süratli gitmiş ve etraftaki kayıklarda bulunan halk evvela Gazi’yi görmek şerefine nail olamamıştır. Paşa hazretleri ise kayıkların revişini takip etmek arzusunu izhar buyurmuşlar ve bunun üzerine “Ankara” motoru tekrar geriye dönerek sandallarla beraber aheste aheste “Belvü”ye gelmiştir.

    Yarışlarda ve “Belvü” bahçesinde Gazi hazretlerine, İsmet Paşa, Meclis Reisi Kazım Paşa, Sıhhiye Vekili Doktor Refik ve sair zevat refakat etmişlerdir.

    Gazi Hazretleri Fenerbahçe'de
  • Atatürk’ün Fenerbahçe’ye Çektiği Telgraf

    Atatürk’ün Fenerbahçe’ye Çektiği Telgraf

    Bundan 87 yıl önce, Fenerbahçe Stadı’na bir Atatürk büstü kondu. Şu anda Fenerbahçe Müzesi’nin girişinde ziyaretçileri karşılayan Ulu Önder’in bu heykeli için, kulübe Atatürk’ten bir izin telgrafı geldiğini ilk olarak Rüştü Dağlaroğlu’nun (sitemizde de yayınladığımız) 1994 tarihli röportajından öğrendik. Kısa bir arşiv taramasından sonra, dönemin gazetelerinde de izine rastladığımız, Atatürk’ün Fenerbahçe’ye çektiği telgraf şimdi nerede, bilmiyoruz.

    Aşağıdaki gazete metinleri, telgrafın varlığına şüphe bırakmayacak kadar net. Kulübün belge arşivlerinde ya da kişisel koleksiyonlardan birinde bulunması halinde, Fenerbahçe tarihinin en paha biçilmez parçalarından biri olacağına da şüphe yok.

    Fenerbahçe Tarihi Çalışma Organizasyonu

    Fenerbahçe Spor Kulübü Riyasetinden

    Gazi Hazretlerinin müsaadei mahsusalarile stadımız dahiline dikilen Gazi heykelinin küşat resminin icrası ve 26 ıncı yıldönümümüzü kutlalamak vesilesiyle hazırlanan büyük spor bayramı için Viyana’dan davet edilen F.C. Vien takımı perşembe sabahı gelecek ve cuma günü ilk maçını Fenerbahçe stadında kulübümüzle yapacaktır.

    1 – Maç tam saat 17:30’da başlayacaktır.

    2 – Hakem Kemal Halim Bey’dir.

    3 – Biletler : Bilaistisna açık tribünler 50, kapalı tribünler 100 kuruştur. Numaralı yerler 200 kuruştur.

    4 – Bu maçlar için serbest duhul varakaları muteber değildir. Bilet ve davetiyesi olmayanlar stada giremezler. (Bundan resmî üniformalı tayyare ve denizaltı zabitanı müstesnadır)

    5 – Biletler, izdihama mani olmak için, şimdiden Fenerbahçe stadile Milli Spor Zeki Rıza mağazasında satılmaktadır.

    6 – Bu maçtan evvel saat 14 te Yunanistan ve Viyana’dan gelecek olan 8 atletin iştirakile atletizm müsabakalarının finalleri yapılacaktır.

    7 – Pazar günkü maç hakkındaki program cumartesi günü gazetelerde ilan edilecektir

    Ajansın Tebliği

    İstanbul, 28. Anadolu Ajansı – Önümüzdeki Cuma günü Fenerbahçe kulübünün 26 ıncı senei devriyesi münasebetiyle Gazi Hazretlerinin müsaadeleriyle rekzedilen abidenin ve yeni tribünlerin küşat resmi yapılacaktır. Bu merasimi bir spor bayramı halinde tesit etmek kararını veren Fenerbahçeliler büyük bir program hazırlamışlardır.

    (*) “Bakın kulübe gelen telgrafı görüyorum ve kulübün 26. sene-i devriyesinde geliyor bu telgraf ve ben not almışım. O gün program yapılıyor. Daha önce Atatürk’e müracaat ediliyor. ‘Kulübümüzün 26. sene-i devriyesi 1 Haziran’dır. O gün aynı zamanda stadımıza Muhterem Reis-i Cumhurumuz, ulu zatlarının bir büstünü koymak istiyoruz. Müsaade buyurulur mu?’ diye bir yazı gönderiliyor yaklaşık bir ay önceden; ‘Memnuniyetle’ diye bir cevap alınıyor.”

    Not : O mutlu günün detaylarını anlattığımız “Gazi Büstü’nün Açılışı ve Zeki Rıza Sporel’in Jübilesi” yazımıza “buradan” ulaşabilirsiniz.

  • Atatürk Kadıköy ve Fenerbahçe

    Atatürk Kadıköy ve Fenerbahçe

    17 Mayıs 1936’da Mustafa Kemal Atatürk Kadıköy ve Fenerbahçe semtlerine adeta bir güneş gibi doğdu.

    Bu ziyaretin bir fotoğrafı bugün Fenerbahçe Stadı’nı (eskilerin deyimiyle Yeni Açık ile Numaralı’nın birleştiği köşeyi) süslüyor. Dönemin gazetelerindeki haberleri ise şurada aktarmıştık.

    O mutlu günün diğer resimlerine ise Suna ve İnan Kıraç Vakfı – İstanbul Araştırmaları Enstitüsü arşivinde rastladık.

    İnsanı duygudan duyguya sürükleyen bu mükemmel fotoğrafların kitlelere ulaşması için gösterdikleri anlayış ve çabadan dolayı, vakfın değerli yetkililerine çok teşekkür ederiz.

    Huzurlarınızda Ulu Önder, Kadıköy ve Fenerbahçe.

    Fenerbahçe Tarihi Çalışma Organizasyonu

  • Atatürk Fenerbahçe Stadı’nda!

    Atatürk Fenerbahçe Stadı’nda!

    3 Mayıs 1918 tarihinde Mustafa Kemal Paşa, Fenerbahçe’nin Kuşdili Lokali’ni ziyaret etti ve kulübün hatıra defterine o meşhur satırları yazdı. Buraya kadar olan kısmı hepimiz biliyoruz… Bilmediğimiz şey, 3 Mayıs 1918’de Atatürk’ün Kadıköy’de başka bir yere gidip gitmediği… Daha doğrusu bugüne kadar bilmiyorduk fakat artık biliyoruz! Yazımızın başlığı “Atatürk Fenerbahçe Stadı’nda!” çünkü o gün Mustafa Kemal Paşa sadece lokalimizi ziyaret etmedi. Anafartalar Kahramanı ve sonraki yılların vatanı kurtaran Başkomutanı, günün bir kısmını da aziz yuvamızda, Fenerbahçe Stadı’nda geçirdi!

    Bülent Batu’nun zihnimize yaptırdığı egzersiz sayesinde, 4 Mayıs 1918 tarihli gazeteleri araştırdık ve bir de ne görelim! Tasvir-i Efkar gazetesinde, bir önceki gün Fenerbahçe Stadı’nda (dönemin İttihat Spor Kulübü) yapılan “Mektepliler İdman Bayramı” anlatılmış. Ve oradaki isimlerin içinde Mustafa Kemal Paşa da var.

    Kadıköy’ün ve Fenerbahçe Stadı’nın Türkiye tarihindeki önemi, ciltler dolusu esere sığmayacak kadar büyük. Fakat kurumların ve kulüplerin bunun hakkını verebildiğini söylemek oldukça zor. Sizleri haber metniyle baş başa bırakmadan önce (kısa vadede pek ümitli olmamakla birlikte) bu anlayışın değişmesini temenni edelim… Tarih, 3 Mayıs 1918… Atatürk Fenerbahçe Stadı’nda!

    Fenerbahçe Tarihi Çalışma Organizasyonu

    İdman Bayramı

    Maarif-i Umumiye Nazırı Vekili Ali Münif Bey’in himayesinde Darülmuallimin-i Aliye’nin tertip ettiği üçüncü Mektepler İdman Merasimi Mayıs’ın üçüncü Cuma günü öğleden sonra Kadıköy İttihat Spor Kulübü’nde icra edilecektir. Evvelce Pazar günü de bayrama devam ettirilmesi düşünülmüş ise de bilahare bundan sarf-ı nazar edilmiştir. Merasime öğleden sonra ikide başlanacaktır. Merasime yalnız davetliler ellerindeki davetiye varakalarıyla kabul edilebileceklerdir.

    Köprüden 12.45’te hususi bir vapur hareket edecektir. Ayrıca 12.15’te ve saat birde postalar da vardır. Akşam avdet için 5.30’da Haydarpaşa’dan, 5.45’te Kadıköy’den vapur vardır. Mektepler talebesi ile beraber izdiham hasıl olmamak için öğle üzeri ilk vapurların tercihi münasip olur. Akşam avdet için hususi vapur ilavesi imkanı hasıl olunca malumat verilecektir.

    Atatürk Fenerbahçe Stadı'nda!

    Mektepliler İdman Bayramı

    Dün Kadıköy İttihat Spor Kulübü’nde Maarif Nazırı Vekili Ali Münif Bey’in taht-ı himayelerinde bilumum mekâtib-i iptidâiye ve taliye-i resmiyenin iştirakiyle Darülmuallimin-i Âliye tarafından tertip edilen bir ilkbahar müsameresi icra edilmiştir.

    Müsamerede Şehzade Abdülhalim Efendi Hazretleri, Maarif Nazırı Vekili Ali Münif Bey, ordu kumandanlarından Mustafa Kemal Paşa, maarif müsteşarı profesör Schmidt, İstanbul Vali Vekili İzzet, Tedrisat-ı Tâliye müdür-i umumisi Muslihiddin Adil Beyler ve ekabir-i memurin-i mülkiye ve askeriyeden birçok zevat ile şehrimizdeki bilumum resmî mektepler talebe ve muallimini hazır bulunmuşlardır.

    Bu seneki ilkbahar bayramı geçen seneye nispetle umumiyet itibariyle pek mükemmel olmuştur. Müsamerede Darülmuallimin muallim ve talebelerinden mürekkep bir heyet teşrifat vazifesini ifa eylemekte idi. Med’uvvîn ve mekatib talebesi öğle zamanında kulüp meydanına dahil olmaya başlamışlardır. Saat ikide mekatib-i umumiye kısmı iptidaiyelerinin geçit resmine ibtidar olunmuştur. Mekatib-i mezkure huruf hece sırasıyla ber-vech-i ati yek diğerini takip eylemekte idi:

    Darülmuallimin Tatbikat Mektebi, Galatasaray, İstanbul, Üsküdar, Davutpaşa, Kadıköy, Kabataş, Mercan, Nişantaş, Vefa Sultanileri, Darüleytam Kadıköy Şubesi, Erenköy, Akşemseddin, Barbaros, Bayezid, Reşitpaşa, Cezayirli Gazi Hasan Paşa, Sultanhamam, Rüşdiye, Hoca İshak Efendi, Sultan Selim-i Salis, Şehit Niyazi Bey, Kadıköy Aziziye, Ömer Naci Bey, Fatih, Kasımpaşa, Köprülü, Mahmut Şevket Paşa, Mecidiye, Sultan Mustafa-i Salis, Mimar Sinan, Namık Kemal Bey Numune mektepleri. İmalat-ı Harbiye Usta Mektebi.

    Resmî geçidi müteakip merasime iştirak eden mektepler, meydanlıkta aynı sırayı muhafaza ederek ahz-ı mevki eylemişlerdir.

    Mekteplere terfik edilen mihmandarlar Darülmualliminin şimdiki talebesi meyanından tayin edilmiş idi.

    Oyunlar

    Bu sırada Ertuğrul mızıkası tarafından Marş-ı Sultanî terennüm edilmiş ve hazirun tarafından kaimen istima edilmiştir. Ba’dehu Selim Sırrı Bey’in kumandası altında olarak mekatib talebesi tarafından aletsiz muhtelif harekat-ı bedeniye icra edilmiş ve onu müteakip bacak arası top oyunu başlamıştır. Bu oyun fevkalade heyecanlı ve meraklı olmuşsa da küçük oyuncuların birbirine karışmasından dolayı netice anlaşılamamıştır.

    Saat üçte talebe meydanlıktan çekilmiş ve yerlerini atideki mektepler aksam-ı taliyesine terk etmiştir:

    Darülmuallimin-i Âliye, Galatasaray, İstanbul, Üsküdar İttihat ve Terakki, Davutpaşa, Kadıköyü, Kabataş, Gelenbevi, Mercan, Nişantaşı, Vefa Sultanileri, İmalat-ı Harbiye Mektebi..

    Mekatib-i mezkure de Selim Sırrı Bey’in kumandası altında olarak muhtelif harekat-ı bedeniye icra etmişler ve onu müteakip baştan aşma top oyunu oynanmıştır. Bu oyunda Kadıköy Sultanisi talebesi birinciliği kazanmıştır. Saat dörde yirmi kala taliye talebesi tarafından aletli harekat-ı bedeniyeye başlanmış ve ezcümle mania atlamak, sırık üzerine tırmanmak, çerçeve çevirmek gibi harekatta ibraz edilen fevkalade maharetler nazar-ı takdiri celp eylemiştir. Saat dördü on geçe müsamerenin sabırsızlıkla beklenilen en canlı meşgalesi hulul etmişti. Darülmuallimin talebesinden bazı efendiler tarafından şayan-ı dikkat bir maharetle zıbline raksı icra edilmiştir. Selim Sırrı Bey’in buradaki muvaffakiyeti hazirun tarafından pek sürekli ve samimi alkışlarla karşılanmış ve Maarif Nazırı Vekili Ali Münif Bey bizzat oynanan mahale kadar giderek Darülmuallimine iki kupa ihda etmiştir. Müsamereye saat dört buçukta hitam verilmiştir.

    Tasvir-i Efkâr / 4 Mayıs 1918

    4 Mayıs 1918 tarihli Tasvir-i Efkâr gazetesi
    Atatürk Fenerbahçe Stadı'nda!
    İlgili haberde Mustafa Kemal Paşa | Atatürk Fenerbahçe Stadı’nda!

    Yeni Bir Belge Daha

    Aşağıdaki çok kıymetli belgeye T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı arşivinde rastladık. Milli Eğitim Bakanlığı’nın davetiye listesinin bir müsveddesi olan evrakta, Mustafa Kemal Paşa ismi yok. Olmaması da dönemin protokolune göre gayet doğal… Bununla beraber, yukarıda anlattığımız gibi, büyük komutan, 3 Mayıs 1918 yılında hem Fenerbahçe Stadı’nda bulunmuş, hem de Fenerbahçe Kulübü’nü ziyaret etmişti. Sizleri bu muazzam belgeyle ve Barış Kenaroğlu‘nun transkripsiyonuyla başbaşa bırakıyoruz.

    Atatürk Fenerbahçe Stadı'nda!

    Kadıköy Kuşdili’nde bulunan İttihad ve Spor Kulübü’nde yapılacak Mektepler İdman Bayramı’na davet edilen devlet idaresindeki şahısların isimleri

    Belge Tarihi : 17.07.1336 Hicri (Miladi : 28.04.1918)

    Maarif-i umumiye nezareti dairesine mahsus müsvedde

    28 Nisan 1334 (1918)

    Darulmuallimin Müdürü Servet Bey tarafından tebliğ olunan esame-i cenab-ı nezaretpenahiler üzerine

    -Sadrazam ve Dahiliye Nazırı devletlu fehametlu Talat Paşa Hz.

    -Şeyhülislam ve Evkaf-ı Humayun Nazırı devletlu mehabetlü Kazım Efendi Hz.

    -Başkumandan Vekili ve Harbiye Nazırı devletlü Enver Paşa Hz.

    -Maliye Nazırı devletlü Cavid Beyefendi Hz.

    -Adliye Nazırı ve Şura-i Devlet Reisi Devletlu Halil Beyefendi Hz.

    – Hariciye Nazırı devletlü Ahmed Nesimi Beyefendi Hz.

    – Posta Telgraf ve Telefon Nazırı devletlü Haşim Beyefendi Hz.

    -Meclis-i Ayan Reisi Rıfat Beyefendi Hz.

    -Meclis-i Mebusan Reisi devletlü Hacı Adil Beyefendi Hz.

    -Bahriye Nazırı devletlu Cemal Paşa Hz.

    -Maarif-i Umumiye Nazır-ı sabıkı ve Kastamonu mebusu devletlü Ahmed Şükrü Beyefendi Hz.

    -Hazret-i Şehriyari atufetlu Selahaddin Ali Beyefendi Hz.

    -Damad-ı hazret-i Şehriyari atufetlu Abdülhamid Beyefendi Hz.

    -İttihad ve Terakki Cemiyeti Katib-i Umumisi atufetlu Mithat Şükrü Beyefendi Hz.

    Üçüncü Mektepler bayramı bu sene taht-ı himaye-i acizanemde mayısın 3. Cuma günü saat bir buçukta Kadıköy Kuşdili’nde İttihad Spor Kulübü’nde icrası mukarrar

    Üçüncü mektepler bayramına teşrif buyurulması rica, ol babda

    Bu cihetle arz olunan yevm ve saatte mezkur kulübe

    *Vapur: Köprü / Kadıköy İskelesinden saat yarımda hareket edecektir.

    Bugüne kadar Mustafa Kemal Atatürk’ün 3 Mayıs 1918 tarihinde Fenerbahçe Stadyumu’nda olduğunu belirten tek bir kaynak vardı: Tasvir-i Efkâr gazetesi. An itibariyle ikinci kaynağa da erişmiş bulunuyoruz.

    4 Mayıs 1918 tarihli Zaman gazetesi ve “Ordu Kumandanı Mustafa Kemal Paşa!”

    Bu haberle birlikte “Mustafa Kemal Atatürk’ün (gazetelere yansıyan) Kadıköy’e ilk gelişi” bir kez daha 1918 tarihine sabitlenmiş oluyor. Öyle zannediyoruz ki Kadıköy Belediyesi yetkilileri artık bu tarihin hakkını vereceklerdir.

  • Küllenmeyen Sevdanın Kahramanları

    Küllenmeyen Sevdanın Kahramanları

    Fenerbahçe’nin 25 yıllık tarihinin anıları, evrakı ve hatıratı 6 Haziran 1932’de Kuşdili Kulüp Binamız ile beraber yanarak yok oldu. Bugün o yangın nedeniyle karanlıkta kalmış ilk yıllarımızın sadece bir sayfasını aydınlatmak için günlerce emek harcayan bizler; yangından sonra açılan bağış kampanyalarına isimlerini yazdıranlara minnetarız.

    Hiçbir kulüpte olmayan bu dostluğu, eşi benzeri görülmemiş bir şekilde gösteren, “Fenerbahçe’nin yuvası için elbirliği” yapan, bugünkü stadımızın temelini atan binlerce Fenerbahçeli’ye saygıyla ve bir gün bu stadyumun duvarlarında isimlerini görmek dileğiyle…

    Gazi Mustafa Kemal Paşa, Öğrenci Mustafa Zeki, Fabrika İşçisi Osman, Esnaf Vasil, Tekel Müdürlüğü Muhasebecileri, Tirebolulu Terzi Ali, Profesör Trayani, Beyoğlu’ndan İki Fenerbahçeli, Sanatkar Münir Nurettin ve diğerleri…”

    21 Haziran 1932 tarihli Cumhuriyet gazetesinden

    KampanyaTarihBağış YapanBağış
    Cumhuriyet08.06.1932Cumhuriyet Gazetesi25 Lira
    Cumhuriyet08.06.1932Zeki Rıza Milli Spor Mağazası25 Lira
    Cumhuriyet08.06.1932Müteahhit Hüseyin Bey5 Lira
    Cumhuriyet08.06.1932Mavnacılar Şirketi Muhasebecisi İsmail Bey5 Lira
    Cumhuriyet08.06.1932Bakteriyolog İhsan Sami Bey5 Lira
    Milliyet08.06.1932Milliyet Mensubini40 Lira
    Milliyet08.06.1932Eski Sporcu İhsan Sabit Bey10 Lira
    Milliyet08.06.1932Tütün İnhisar Memurlarından Kazım Bey1 Lira
    Cumhuriyet09.06.1932Miralay Müteaidi Şevket Bey5 Lira
    Cumhuriyet09.06.1932Sanatkar Münir Nurettin Bey5 Lira
    Cumhuriyet09.06.1932İsmini Vermeyen Fenerbahçeli Bir Hanım5 Lira
    Cumhuriyet09.06.1932Olimpiyat Mecmuası10 Lira
    Cumhuriyet09.06.1932Talebe Adnan Bey1 Lira
    Milliyet09.06.1932Fenerbahçe’den Mükerrem Bey5 Lira
    Milliyet09.06.1932Milliyet Kağıtçılık Kısmından M. Vayisberg1 Lira
    Cumhuriyet10.06.1932Türkspor Mecmuası15 Lira
    Cumhuriyet10.06.1932Eski Fenerlilerden S.B.30 Lira
    Cumhuriyet10.06.1932Fenerli Razi Bey10 Lira
    Cumhuriyet10.06.1932Kadıköy Hamal Esnafı10 Lira
    Cumhuriyet10.06.1932Kadıköy Kayıkçı Esnafı5 Lira
    Cumhuriyet10.06.1932Kadıköy Yük Arabacı Esnafı5 Lira
    Cumhuriyet10.06.1932Tüccardan Ali Bey ve biraderi Bey5 Lira
    Cumhuriyet10.06.1932Tüccardan İstepan Efendi5 Lira
    Cumhuriyet10.06.1932Tüccardan Rüştü Bey2 Lira
    Cumhuriyet10.06.1932Tüccardan Avram ve Lombo Efendiler2 Lira
    Cumhuriyet10.06.1932Mühendis Mektebi’nden Hami Bey1 Lira
    Cumhuriyet10.06.1932Fener İdare Memuru Kasım Bey1 Lira
    Cumhuriyet10.06.1932Muhtar Rauf Bey1 Lira
    Milliyet10.06.1932Eczacı Sotiraki Efendi1 Lira
    Milliyet10.06.1932Galip Bey1 Lira
    Milliyet10.06.1932Kabzımal Şevket ve İhsan Beyler1 Lira
    Milliyet10.06.1932Ruayal Çikolata Fabrikası10 Lira
    Milliyet10.06.1932İskeçeli Ömer Bey1 Lira
    Milliyet10.06.1932İş Bankası Hukuk Müşaviri Fethi Tahsin Bey5 Lira
    Milliyet10.06.1932Grafik Mağazası Sahibi Herant Lemonjiyan Efendi5 Lira
    Milliyet10.06.1932Ekmekçiler Cemiyeti Reisi Rıza Bey1 Lira
    Milliyet10.06.1932Ekmekçiler Cemiyeti Katibi Ziya Bey1 Lira
    Milliyet10.06.1932Mavnacılar Şirketi Müdürü Yakup Bey5 Lira
    Milliyet10.06.1932Mavnacılar Şirketi Azasından Mustafa Bey1 Lira
    Milliyet10.06.1932Mavnacılar Şirketi Veznedarı Ömer Bey3 Lira
    Milliyet10.06.1932Mavnacılar Şirketi Muhasibi Nevzat Bey1 Lira
    Milliyet10.06.1932Mavnacılar Şirketi Depo Amiri Cemal Bey1 Lira
    Milliyet10.06.1932Mavnacılar Şirketi Memurlarından Halil Bey1 Lira
    Milliyet10.06.1932Mavnacılar Şirketi Memurlarından Osman Bey1 Lira
    Milliyet10.06.1932Sigortacı Raif Bey3 Lira
    Milliyet10.06.1932Bahçekapısında Olimpiyat Spor Tuhafiye Mağazası Nedim Bey2 Lira
    Cumhuriyet11.06.1932Müteahhit Kemal Bey50 Lira
    Cumhuriyet11.06.1932Emniyet Sandığı Memurları25 Lira
    Cumhuriyet11.06.1932Fenerbahçeli Mehmet Reşat Bey10 Lira
    Cumhuriyet11.06.1932Fenerbahçeli Hayri Celal Bey10 Lira
    Cumhuriyet11.06.1932Fenerbahçeli ve Elektrik Şirketi Memurlarından Selahattin Bey10 Lira
    Cumhuriyet11.06.1932Fenerbahçeli Tüccardan Muammer Bey10 Lira
    Cumhuriyet11.06.1932Fenerbahçeli Süreyya Bey2 Lira
    Cumhuriyet11.06.1932Fenerbahçeli Nusret Bey2 Lira
    Cumhuriyet11.06.1932Fenerbahçeli Hüsnü Bey1 Lira
    Cumhuriyet11.06.1932İsmini Vermek İstemeyen Bir Fenerbahçeli1 Lira
    Cumhuriyet11.06.1932Fenerbahçeli Cezmi Bey1 Lira
    Cumhuriyet11.06.1932Osmanlı Bankası Memurlarından Sami Bey1 Lira
    Milliyet11.06.1932İş Bankası Memurlarından Fenerbahçeli Fahri Bey5 Lira
    Milliyet11.06.1932Fenerbahçeli Kemal Bey3 Lira
    Milliyet11.06.1932Sıhhiye Memuru Cavit Bey50 Kuruş
    Milliyet11.06.1932Fenerbahçeli Mümtaz Bey3 Lira
    Milliyet11.06.1932Reassürans Memurlarından Şükrü Bey3 Lira
    Milliyet11.06.1932Koyun Tüccarından Hasan Ömer Bey25 Lira
    Milliyet11.06.1932Feysal Bey5 Lira
    Milliyet11.06.1932İstanbul Vilayeti Nafia Fen Memuru Sezai Bey2 Lira
    Cumhuriyet12.06.1932Kızıltoprak’ta Melek Hulusi Hanımefendi25 Lira
    Milliyet12.06.1932Demir Yolları Memurlarından Kemal Bey2 Lira
    Milliyet12.06.1932Diyonisos Efendi1 Lira
    Milliyet12.06.1932Aram Sarbiyan Efendi1 Lira
    Milliyet12.06.1932İsmini Vermeyen Bir Zat4 Lira
    Milliyet12.06.1932Süleymaniye Kulübü10 Lira
    Milliyet12.06.1932Feyziati Lisesi’nden 3. Sınıf Talebesinden Emil Galip Bey5 Lira
    Milliyet12.06.1932Feyziati Lisesi’nden 3. Sınıf Talebesinden Metin Galip Bey5 Lira
    Cumhuriyet13.06.1932Kızıltoprak’ta Hulusi Bey25 Lira
    Cumhuriyet13.06.1932Gümüşhane mebusu Edip Servet Bey5 Lira
    Cumhuriyet13.06.1932Galatasaraylı Necip Şahin Bey5 Lira
    Cumhuriyet13.06.1932Bir Fenerbahçeli1 Lira
    Cumhuriyet13.06.1932Galatasaraylı Mütevelli Mehmet Bey1 Lira
    Cumhuriyet13.06.1932Galatasaraylı Küçük Necdet Bey1 Lira
    Milliyet13.06.1932Komisyoncu Nuri Bey50 Kuruş
    Milliyet13.06.1932Kazım Bey50 Kuruş
    Milliyet13.06.1932Kadıköyü’nde İstavro Efendi1 Lira
    Milliyet13.06.1932Hüseyin Bey1 Lira
    Milliyet13.06.1932Lokantacı Yorgi Efendi1 Lira
    Milliyet13.06.1932Foti Kanaki Efendi1 Lira
    Milliyet13.06.1932Tip Top Mağazasından Süleyman Bey5 Lira
    Milliyet13.06.1932Avukat Yusuf Kenan Bey5 Lira
    Milliyet13.06.1932Foto Süreyya5 Lira
    Milliyet13.06.1932Aptullah Efendi Lokantası10 Lira
    Cumhuriyet14.06.1932Kasaplar Cemiyeti Umumi Katibi Hafız Ömer Bey3 Lira
    Cumhuriyet14.06.1932Mezbahada Toptancı Sabri ve Ömer Beyler1 Lira
    Cumhuriyet14.06.1932Ketenciler’de Kasap Hakkı Bey3 Lira
    Cumhuriyet14.06.1932Mezbahada Toptancı Kasap Adem Bey1 Lira
    Cumhuriyet14.06.1932Mezbahada Toptancı Ligor Efendi1 Lira
    Cumhuriyet14.06.1932Mezbahada Toptancı Hüseyin Avni Efendi1 Lira
    Cumhuriyet14.06.1932Büyükada’da Ali Efendi50 Kuruş
    Cumhuriyet14.06.1932Büyükada’da Sava Efendi1 Lira
    Cumhuriyet14.06.1932Mezbahada Toptancı Mehmet Hayri Efendi1 Lira
    Cumhuriyet14.06.1932Mezbahada Toptancı Hafız Süleyman Efendi1 Lira
    Cumhuriyet14.06.1932Mezbahada Toptancı Papa Yorgi Efendi1 Lira
    Cumhuriyet14.06.1932Mezbahada Toptancı Tatar İzzet Ağa50 Kuruş
    Cumhuriyet14.06.1932Mezbahada Kasap Küçük Artin1 Lira
    Cumhuriyet14.06.1932Arapcamii’nde Kasap Ali Efendi1 Lira
    Cumhuriyet14.06.1932Mezbahada Toptancı Küçük Ahmet Efendi1 Lira
    Cumhuriyet14.06.1932Mezbahada Toptancı Hasan Fehmi Efendi1 Lira
    Cumhuriyet14.06.1932Mezbahada Toptancı Kirkor Efendi50 Kuruş
    Cumhuriyet14.06.1932Mezbahada Toptancı Hüsnü Efendi50 Kuruş
    Cumhuriyet14.06.1932Mezbahada Toptancı Sakatçı Kemal Efendi1 Lira
    Cumhuriyet14.06.1932Mezbahada Toptancı Hasan Halil Bey1 Lira
    Cumhuriyet14.06.1932Mezbahada Toptancı Avram Efendi1 Lira
    Cumhuriyet14.06.1932Mezbahada Toptancı İhsan Bey1 Lira
    Cumhuriyet14.06.1932Mezbahada Toptancı Süleyman Efendi50 Kuruş
    Cumhuriyet14.06.1932Mezbahada Sığır Toptancısı Halit Efendi1 Lira
    Cumhuriyet14.06.1932Tophane’de Kasap Koço1 Lira
    Cumhuriyet14.06.1932Koyun Komisyoncusu Bandırmalı Mustafa Efendi1 Lira
    Cumhuriyet14.06.1932Koyun Komisyoncusu Mustafa Luş Efendi1 Lira
    Cumhuriyet14.06.1932Pangaltı’da Kasap Agop Efendi50 Kuruş
    Cumhuriyet14.06.1932Komisyoncu Asaf Bey1 Lira
    Cumhuriyet14.06.1932Resmî İlanlar Türk Limited Şirketi15 Lira
    Milliyet14.06.1932İsmini Bildirmeyen Bir Avukat1 Lira
    Milliyet14.06.1932Kemal Efendi1 Lira
    Milliyet14.06.1932Amerikan Lokantası2 Lira
    Milliyet14.06.1932Niko Efendi1 Lira
    Milliyet14.06.1932Galatasaraylı Vedat Bey1 Lira
    Milliyet14.06.1932Galatasaraylı Dr. Münif Bey2 Lira
    Milliyet14.06.1932Müteahhit Sudi Bey2 Lira
    Milliyet14.06.1932Mösyö Artaki5 Lira
    Milliyet14.06.1932Hoffer İlanat Acentesi15 Lira
    Milliyet14.06.1932Resmî İlanlar Türk Limited Şirketi15 Lira
    Cumhuriyet15.06.1932Tüccardan ve Fenerbahçe Kulübü Azasından Nurullah Sami Bey100 Lira
    Cumhuriyet15.06.1932Aksaray’da Hafız Yaşar Bey2 Lira
    Cumhuriyet15.06.1932Kadıköy St. Joseph  Mektebinde Fenerbahçeli Samih Sami Bey2 Lira
    Milliyet15.06.1932Yeni Şark Berber Salonu Sahibi Ahmet Bey5 Lira
    Milliyet15.06.1932Yeni Şark Berber Salonu Kalfalarından Recep Efendi1 Lira
    Milliyet15.06.1932Yeni Şark Berber Salonu Kalfalarından Hafız Efendi1 Lira
    Milliyet15.06.1932Yeni Şark Berber Salonu Kalfalarından Mehmet Efendi1 Lira
    Cumhuriyet16.06.1932Elektrik Şirketi Memurlarından Besim Bey1 Lira
    Cumhuriyet16.06.1932Elektrik Şirketi Memurlarından M. Niyego1 Lira
    Cumhuriyet16.06.1932Elektrik Şirketi Memurlarından Sami Bey1 Lira
    Cumhuriyet16.06.1932Elektrik Şirketi Memurlarından Cevat Bey2 Lira
    Cumhuriyet16.06.1932Elektrik Şirketi Memurlarından Ragıp Bey1 Lira
    Cumhuriyet16.06.1932Elektrik Şirketi Memurlarından M. Vukonoviteh2 Lira
    Cumhuriyet16.06.1932Elektrik Şirketi Memurlarından M. Kasayan50 Kuruş
    Cumhuriyet16.06.1932Elektrik Şirketi Memurlarından M. Delarange1 Lira
    Cumhuriyet16.06.1932Elektrik Şirketi Memurlarından Fehmi Bey50 Kuruş
    Cumhuriyet16.06.1932Elektrik Şirketi Memurlarından Hüsnü Bey50 Kuruş
    Cumhuriyet16.06.1932Elektrik Şirketi Memurlarından Eşref Bey50 Kuruş
    Cumhuriyet16.06.1932Elektrik Şirketi Memurlarından Yuzufes Bey1 Lira
    Cumhuriyet16.06.1932Elektrik Şirketi Memurlarından M. Yorjidios1 Lira
    Cumhuriyet16.06.1932Elektrik Şirketi Memurlarından Seyfi Bey50 Kuruş
    Cumhuriyet16.06.1932Elektrik Şirketi Memurlarından Celal Bey50 Kuruş
    Cumhuriyet16.06.1932Elektrik Şirketi Memurlarından Şerafettin Bey50 Kuruş
    Cumhuriyet16.06.1932Elektrik Şirketi Memurlarından Fikret Bey1 Lira
    Cumhuriyet16.06.1932Elektrik Şirketi Memurlarından Şevket Bey1 Lira
    Cumhuriyet16.06.1932Şark Demiryolları’ndan Müdür Bey5 Lira
    Cumhuriyet16.06.1932Gençosmanzade İbrahim Bey1 Lira
    Cumhuriyet16.06.1932Vakit Gazetesinden İsmini Bildirmeyen Bir Zat1 Lira
    Milliyet16.06.1932Mezbahada Sakatçı Seyfi Efendi1 Lira
    Milliyet16.06.1932Komisyoncu Şükrü Bey3 Lira
    Milliyet16.06.1932Mezbahada Sakatçı Yunus Efendi2 Lira
    Milliyet16.06.1932Mezbahada Toptancı Kamil Efendi2 Lira
    Milliyet16.06.1932Mezbahada Sakatçı Adil Efendi2 Lira
    Milliyet16.06.1932Mezbahada Sakatçı Tosun Efendi1 Lira
    Milliyet16.06.1932Mezbahada Deri Tüccarı Lambo Efendi1 Lira
    Milliyet16.06.1932Mezbahada Köse Oğlu Yorgi Efendi1 Lira
    Milliyet16.06.1932Mezbahada Sakatçı Mustafa Efendi50 Kuruş
    Milliyet16.06.1932Mezbahada Zabih Nazmi Efendi50 Kuruş
    Milliyet16.06.1932Pangaltı’da Kasap Foti Efendi50 Kuruş
    Milliyet16.06.1932Mezbahada Kasap Yani50 Kuruş
    Cumhuriyet17.06.1932Kadıköy Kız Orta Mektebi Talebeleri Tarafından12 Lira
    Cumhuriyet17.06.1932Tâli Mübadele Komisyonu Yunan Başkatibi M. K. Zaharyadis5 Lira
    Cumhuriyet17.06.1932Mühendis Osman Fıtri Bey7 Lira
    Cumhuriyet17.06.1932Bursa Mıntıkası Futbol Heyeti Reisi2,5 Lira
    Cumhuriyet17.06.1932Tramvay Şirketi Memurlarından Şükrü Bey1 Lira
    Cumhuriyet17.06.1932Tramvay Şirketi Memurlarından Burhanettin Bey1,5 Lira
    Cumhuriyet17.06.1932Tramvay Şirketi Memurlarından Basri Bey1 Lira
    Cumhuriyet17.06.1932Tramvay Şirketi Memurlarından Lütfi Bey1 Lira
    Cumhuriyet17.06.1932Tramvay Şirketi Memurlarından Feyzi Bey1 Lira
    Cumhuriyet17.06.1932Tramvay Şirketi Memurlarından Cemil Bey1 Lira
    Cumhuriyet17.06.1932Tramvay Şirketi Memurlarından Nihat Bey1 Lira
    Cumhuriyet17.06.1932Tramvay Şirketi Memurlarından Süreyya Bey1 Lira
    Cumhuriyet17.06.1932Tramvay Şirketi Memurlarından Fahrünnisa Hanım1 Lira
    Cumhuriyet17.06.1932Tramvay Şirketi Memurlarından Sacide Hanım1 Lira
    Cumhuriyet17.06.1932Tramvay Şirketi Memurlarından İğnas Dokatik Efendi1 Lira
    Cumhuriyet17.06.1932Tramvay Şirketi Memurlarından Yakoi Efendi1 Lira
    Cumhuriyet17.06.1932Tramvay Şirketi Memurlarından Yuanidis Efendi1 Lira
    Cumhuriyet17.06.1932Elektrik Şirketi Memurlarından Karakaş Efendi50 Kuruş
    Cumhuriyet17.06.1932Elektrik Şirketi Memurlarından Erip Bey50 Kuruş
    Cumhuriyet17.06.1932Fenerli Juyyev Hanım2 Lira
    Cumhuriyet18.06.1932Fenerbahçeli Bülent Bey5 Lira
    Cumhuriyet18.06.1932Fenerbahçeli Vecih Bey5 Lira
    Cumhuriyet18.06.1932Fenerbahçeli Beliğ Bey5 Lira
    Cumhuriyet19.06.1932Anadolu Hisarı’nda Yasincizade Fadıl Bey50 Lira
    Cumhuriyet19.06.1932Paşabahçe’den Mehmet Tevfik Recep Bey25 Lira
    Cumhuriyet19.06.1932Eski Fenerlilerden Hüseyin Hayati Bey10 Lira
    Cumhuriyet19.06.1932Mister Allen10 Lira
    Cumhuriyet19.06.1932Elektrik Şirketi Memurin Müdürü Celalettin Bey10 Lira
    Cumhuriyet19.06.1932Mimar Servet Bey10 Lira
    Cumhuriyet19.06.1932Darülfünun Muallim Muavinlerinden Tahir Bey10 Lira
    Cumhuriyet19.06.1932Kemal Aşki Bey10 Lira
    Cumhuriyet19.06.1932Ticaret ve Sanayi Bankasından Mazhar Bey10 Lira
    Cumhuriyet19.06.1932Seyrisefain İşletme Müdürü Burhanettin Bey6 Lira
    Cumhuriyet19.06.1932Müderris Dr. Kemal Cenap Bey5 Lira
    Cumhuriyet19.06.1932Muharrir Burhan Asaf Bey5 Lira
    Cumhuriyet19.06.1932İstanbul Lisesi’nden Tevfik Fikret Bey3 Lira
    Cumhuriyet19.06.1932Sporcu Hanımlarımızdan Calibe Mahmut Hanım5 Lira
    Cumhuriyet19.06.1932Fener’de M. Louis1 Lira
    Cumhuriyet19.06.1932Profesör Trayani1 Lira
    Cumhuriyet19.06.1932Milli Reasürans Şirketinden Bedia Hanım1 Lira
    Cumhuriyet19.06.1932Milli Reasürans Şirketinden Münir Bey1 Lira
    Cumhuriyet19.06.1932Milli Reasürans Şirketinden Suphi Bey1 Lira
    Cumhuriyet19.06.1932Milli Reasürans Şirketinden Reşat Bey1 Lira
    Cumhuriyet19.06.1932Milli Reasürans Şirketinden Adnan Bey1 Lira
    Cumhuriyet19.06.1932Üsküdar’da Kevser Mahmut Hanım50 Kuruş
    Cumhuriyet19.06.1932Taibe Abdufahman Hanım50 Kuruş
    Cumhuriyet21.06.1932Mister Allen (İkinci Defa)10 Lira
    Cumhuriyet21.06.1932Beyoğlu’nda iki Fenerbahçeli2 Lira
    Cumhuriyet21.06.1932Fenerbahçe Dördüncü Takımı2,5 Lira
    Cumhuriyet22.06.1932Ankara Muhafızgücü tarafından100 Lira
    Cumhuriyet22.06.1932Elektrik Şirketi Ayaspaşa Şebekesi Memurlarından M. Kilkus1 Lira
    Cumhuriyet22.06.1932Elektrik Şirketi Ayaspaşa Şebekesi Memurlarından M. Çerutti1 Lira
    Cumhuriyet22.06.1932Elektrik Şirketi Ayaspaşa Şebekesi Memurlarından M. Nöttiğ50 Kuruş
    Cumhuriyet22.06.1932Elektrik Şirketi Ayaspaşa Şebekesi Memurlarından Mehmet Ali Bey1 Lira
    Cumhuriyet22.06.1932Elektrik Şirketi Ayaspaşa Şebekesi Memurlarından Sait Bey1 Lira
    Cumhuriyet22.06.1932Elektrik Şirketi Ayaspaşa Şebekesi Memurlarından Şerif Naci Bey25 Kuruş
    Cumhuriyet22.06.1932Elektrik Şirketi Ayaspaşa Şebekesi Memurlarından Gıyasettin Bey40 Kuruş
    Cumhuriyet22.06.1932Elektrik Şirketi Ayaspaşa Şebekesi Memurlarından Nazif Bey25 Kuruş
    Cumhuriyet22.06.1932Elektrik Şirketi Ayaspaşa Şebekesi Memurlarından Kemal Ziya Bey25 Kuruş
    Cumhuriyet22.06.1932Elektrik Şirketi Ayaspaşa Şebekesi Memurlarından Mehmet Naci Bey1 Lira
    Cumhuriyet22.06.1932Elektrik Şirketi Ayaspaşa Şebekesi Memurlarından Kemal Bey25 Kuruş
    Cumhuriyet22.06.1932Elektrik Şirketi Ayaspaşa Şebekesi Memurlarından M. Umil25 Kuruş
    Cumhuriyet22.06.1932Elektrik Şirketi Ayaspaşa Şebekesi Memurlarından Nedim Bey25 Kuruş
    Cumhuriyet22.06.1932Elektrik Şirketi Ayaspaşa Şebekesi Memurlarından Safa Bey25 Kuruş
    Cumhuriyet22.06.1932Elektrik Şirketi Ayaspaşa Şebekesi Memurlarından Muharrem Bey50 Kuruş
    Cumhuriyet22.06.1932Elektrik Şirketi Ayaspaşa Şebekesi Memurlarından M. Dokides1 Lira
    Cumhuriyet22.06.1932Elektrik Şirketi Ayaspaşa Şebekesi Memurlarından Niyazi Bey25 Kuruş
    Cumhuriyet22.06.1932Elektrik Şirketi Ayaspaşa Şebekesi Memurlarından Hamdi Bey25 Kuruş
    Cumhuriyet22.06.1932Elektrik Şirketi Ayaspaşa Şebekesi Memurlarından M.P. Konstantin25 Kuruş
    Cumhuriyet22.06.1932Elektrik Şirketi Ayaspaşa Şebekesi Memurlarından Namık Bey20 Kuruş
    Cumhuriyet22.06.1932Elektrik Şirketi Ayaspaşa Şebekesi Memurlarından Halit Bey10 Kuruş
    Cumhuriyet23.06.1932Uzunköprü’de Ergene Spor Kulübü10 Lira
    Cumhuriyet23.06.1932Kadıköy Su Şirketi Müracaat Şefi Muammer Bey10 Lira
    Cumhuriyet23.06.1932Kadıköy Naci Bey5 Lira
    Cumhuriyet23.06.1932Kadıköy Su Şirketi Müracaat Memuru Arif Bey1 Lira
    Cumhuriyet24.06.1932Sen Jozef Mektebi 11. Sınıf Talebeleri Tarafından7 Lira
    Cumhuriyet26.06.1932Küçük Fenerli Selahattin Bey50 Lira
    Cumhuriyet28.06.1932Kemalpaşa Seydişehir’de Mustantik Mehmet Ali Bey1 Lira
    Cumhuriyet29.06.1932Dr. Ömer Seyfettin Bey5 Lira
    Cumhuriyet29.06.1932Dr. Ekrem Emin Bey5 Lira
    Cumhuriyet03.07.1932Anavi ve Mahdumları5 Lira
    Cumhuriyet03.07.1932Müskirat İnhisarı İstanbul Başmüdüriyeti İmalathanesi Memurları7,5 Lira
    Cumhuriyet03.07.1932Gümrükçü Miyati Efendi5 Lira
    Cumhuriyet03.07.1932Gümrükçü Nevzat Bey3 Lira
    Cumhuriyet03.07.1932Elektrik Şirketi Mühendislerinden Haşim Bey3 Lira
    Cumhuriyet03.07.1932Talebe Mustafa Zeki Bey1 Lira
    Cumhuriyet03.07.1932Ali Kemal Sabun Fabrikasındaki Amele ve Ustalardan Osman Bey, Katip Niko Efendi1 Lira
    Cumhuriyet03.07.1932Usta İspiro1 Lira
    Cumhuriyet03.07.1932Hasan Efendi50 Kuruş
    Cumhuriyet03.07.1932Rıfat Efendi50 Kuruş
    Cumhuriyet03.07.1932Vasil Dimitriyadis Efendi50 Kuruş
    Cumhuriyet03.07.1932Cevat Efendi25 Kuruş
    Cumhuriyet03.07.1932Kadri Efendi25 Kuruş
    Cumhuriyet03.07.1932Elektrik Şirketinden Sıtkı Bey20 Kuruş
    Cumhuriyet05.07.1932Zonguldak’tan Çakallızade Mahmut Bey5 Lira
    Cumhuriyet05.07.1932Zonguldak’tan Başmühendis Bedri Bey1 Lira
    Cumhuriyet05.07.1932Zonguldak’tan Mühendis Bahri Bey1 Lira
    Cumhuriyet05.07.1932Zonguldak’tan Mühendis Mazlum Bey1 Lira
    Cumhuriyet05.07.1932Zonguldak’tan Mühendis Nedim Bey1 Lira
    Cumhuriyet05.07.1932Zonguldak’tan Mühendis Cemal Zühtü Bey1 Lira
    Cumhuriyet05.07.1932Zonguldak’tan Mühendis Nevzat Bey1 Lira
    Cumhuriyet05.07.1932Zonguldak’tan Tüccar Fikri Bey1 Lira
    Cumhuriyet05.07.1932Zonguldak’tan Maden Muamelat Müdürü Niyazi Bey1 Lira
    Cumhuriyet05.07.1932Zonguldak’tan Mühendis Rauf Bey1 Lira
    Cumhuriyet05.07.1932Zonguldak’tan Maden Müdürü Sabıkı Hüseyin Fehmi Bey1 Lira
    Cumhuriyet05.07.1932Zonguldak’tan Dernekten Bedri Bey1 Lira
    Cumhuriyet05.07.1932Zonguldak’tan Muhasip Avni Âgah Bey1 Lira
    Cumhuriyet05.07.1932Zonguldak’tan Sulh Hakimi Naşir Bey1 Lira
    Cumhuriyet05.07.1932Zonguldak’tan Mühendis Adnan Bey1 Lira
    Cumhuriyet05.07.1932Zonguldak’tan Demiryolu Muhasibi İbrahim Bey1 Lira
    Cumhuriyet05.07.1932Zonguldak’tan Avukat Ömer Lütfi Bey1 Lira
    Cumhuriyet05.07.1932Zonguldak’tan Avukat Tevfik Bey1 Lira
    Cumhuriyet05.07.1932Zonguldak’tan Madenci İbrahim Bey1 Lira
    Cumhuriyet05.07.1932Zonguldak’tan Doktor Kemal Bey1 Lira
    Cumhuriyet05.07.1932Zonguldak’tan Doktor Reşat Lütfi Bey1 Lira
    Cumhuriyet05.07.1932Zonguldak’tan Eczacı Cemal Bey1 Lira
    Cumhuriyet05.07.1932Zonguldak’tan Mühendis Tevfik Bey1 Lira
    Cumhuriyet05.07.1932Zonguldak’tan Doktor Mustafa Bey Kerimesi Perihan Hanım1 Lira
    Cumhuriyet05.07.1932Dokuzuncu Tali Mübadele Komisyonundan İhsan Bey5 Lira
    Cumhuriyet05.07.1932Gümrükçü Nevzat Bey2 Lira
    Cumhuriyet05.07.1932Su Şirketi Memurlarından Suat Bey3 Lira
    Cumhuriyet05.07.1932Su Şirketi Memurlarından Şükrü Bey2 Lira
    Cumhuriyet05.07.1932Su Şirketi Memurlarından Nazım Bey1 Lira
    Cumhuriyet05.07.1932Su Şirketi Memurlarından Agah Bey1 Lira
    Cumhuriyet05.07.1932Su Şirketi Memurlarından Hüseyin Bey50 Kuruş
    Cumhuriyet05.07.1932Su Şirketi Memurlarından Mehmet Bey50 Kuruş
    Cumhuriyet05.07.1932Su Şirketi Memurlarından Yani Efendi50 Kuruş
    Cumhuriyet05.07.1932Su Şirketi Memurlarından Mehmet Ali Bey50 Kuruş
    Cumhuriyet05.07.1932Su Şirketi Memurlarından Nafiz Bey50 Kuruş
    Cumhuriyet05.07.1932Su Şirketi Memurlarından Ziya Bey50 Kuruş
    Cumhuriyet05.07.1932Su Şirketi Memurlarından Abbas Bey50 Kuruş
    Cumhuriyet06.07.1932Tüccardan A.B.100 Lira
    Cumhuriyet06.07.1932Standart Oil Gaz Kumpanyası Memurları50,2 Lira
    Cumhuriyet06.07.1932Kadıköylü Enver Niyazi Bey1 Lira
    Cumhuriyet06.07.1932Kadıköyü’nde Terzi Tirebolulu Ali Efendi25 Kuruş
    Cumhuriyet08.07.1932Muallim Faruk Bey5 Lira
    Cumhuriyet08.07.1932İsmini Bildirmeyen Bir Zat7 Lira
    Cumhuriyet10.07.1932İsminin Neşrini Arzu Etmeyen Bir Tacir500 Lira
    Cumhuriyet10.07.1932Feridun Paşa50 Lira
    Cumhuriyet27.07.1932Samsun Tütün Fabrikası Spor Kulübü Tarafından6 Lira
    Cumhuriyet19.08.1932Kütahya’dan Demiryolu İnşaat Şirketi’nde Ressam Refet Demi Bey5 Lira
    Cumhuriyet19.08.1932Kütahya’dan Jandarma İdman Yurdu5 Lira
    Cumhuriyet19.08.1932Kütahya’dan Demiryolu İnşaat Şirketi’nde Affan Bey1 Lira
    Cumhuriyet19.08.1932Kütahya’dan Demiryolu İnşaat Şirketi’nde Ressam Arif Bey1 Lira
    Cumhuriyet19.08.1932Kütahya’dan Demiryolu İnşaat Şirketi’nde Fen Memuru Sıtkı Bey’in Kızı Süreyya ve Zeliha Hanımlar1 Lira
    Cumhuriyet19.08.1932Kütahya’dan Binbaşı Sait Bey Kerimesi Semahat Hanım2 Lira
    Cumhuriyet19.08.1932Kütahya’dan Eczacı Selahattin Cemal Bey1 Lira
    Cumhuriyet19.08.1932Kütahya’dan Tüccar Eyüp Sabri Bey1 Lira
    Cumhuriyet19.08.1932Kütahya’dan Diş Tabibi Necdet Kadri Bey1 Lira
    Cumhuriyet19.08.1932Kütahya’dan Tütün İnhisarı Memuru Hüseyin Bey1 Lira
    Cumhuriyet19.08.1932Kütahya’dan Osmanlı Bankası Memurlarından Fikret Faruk Bey1 Lira
    Cumhuriyet19.08.1932Kütahya’dan Osmanlı Bankası Memurlarından Kemal Bey1 Lira
    Cumhuriyet19.08.1932Kütahya’dan Manifaturacı Hamdi Bey1 Lira
    Cumhuriyet19.08.1932Kütahya’dan Muallim Ekrem Bey1 Lira
    Cumhuriyet19.08.1932Kütahya’dan Diş Tabibi Nail Bey Refikası Düriye Hanım3 Lira
    Cumhuriyet19.08.1932Kütahya’dan Muallim Süreyya Bey50 Kuruş
    Cumhuriyet19.08.1932Kütahya’dan Berber Salih Zeki Bey50 Kuruş
    Cumhuriyet19.08.1932Kütahya’dan Mazlum oğlu Osman Bey50 Kuruş
    Cumhuriyet19.08.1932Kütahya’dan Fehmi Bey50 Kuruş
    Cumhuriyet19.08.1932Kütahya’dan Safder Bey25 Kuruş
    Cumhuriyet19.08.1932Kütahya’dan Ali Ekrem Bey25 Kuruş
    Cumhuriyet19.08.1932Kütahya’dan İsmini Yazdırmayan Bir Kişi10 Kuruş
    Cumhuriyet19.08.1932Kütahya’dan İsmini Yazdırmayan Bir Kişi10 Kuruş

    Cumhuriyet ve Milliyet gazeteleri, bağış listelerini aynı gün, 8 Haziran 1932’de yayınlamaya başladılar.

    Milliyet’te 16 Haziran 1932 tarihine kadar 273 Lira 50 Kuruş toplanırken, Cumhuriyet gazetesinin kampanyası 19 Ağustos 1932’de bitti ve 1817 Lira 50 Kuruş toplandı. Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın yaptığı 500 Liralık bağış, bu rakama dahil değildi.

    Ayrıca 10 Temmuz 1932 tarihinde Milliyet gazetesinde şöyle bir haber göze çarpıyordu :

    “Cuma günü oynanan maçı teşrif eden Beyazıt meb’usu Halit ve Cevdet Kerim beylerin delâletiyle memleketimizin en güzide tüccarlarından iki zat Fenerbahçe kulübüne biri 500 Lira, diğeri de 200 Lira teberru etmişlerdir”

    Bu haberdeki 500 Lira veren kişi, Cumhuriyet gazetesinin aynı tarihli bağış haberinde yer alan “İsminin Neşrini Arzu Etmeyen Bir Tacir” olsa gerek… Fakat diğer tüccarımız herhangi bir listede yer almıyor.

    Listede yer almayan diğer isimler ise, bağışlarını Fenerbahçe Kulübü’ne ya da Zeki Rıza Sporel’in mağazasına elden teslim edenler…

    Onlar Fenerbahçe’yi elbirliğiyle küllerinden doğuranlar!

  • Gazi Büstü’nün Açılışı ve Zeki Rıza Sporel’in Jübilesi

    Gazi Büstü’nün Açılışı ve Zeki Rıza Sporel’in Jübilesi

    Tam 86 yıl önce bugün, 1 Haziran 1934 tarihinde Kadıköy’de Fenerbahçe’nin 26. kuruluş yıldönümü törenleri yapıldı.

    Atatürk’ün kulübümüze bıraktığı ikinci güzel hatıra olan (bugün Fenerbahçe Müzesi’nin girişinde, hemen sağda duran) Gazi Büstü, stadımıza o gün konuldu.

    Yeni tribünlerin inşası bitmişti. Stadın kuzey yönündeki kalenin yanına 45 dakikalık büyük bir saat konmuş, onun da yanına skoru gösteren tabelalar yerleştirilmişti. Bunlardan başka sahaya radyo tesisatı da kurulmuştu.

    O gün Fenerbahçe Stadı’nda o güne kadar memlekette görülmeyen bir seyirci kitlesi toplanmıştı.

    Törenden önce Türk, Yunan ve Avusturyalı atletler arasında atletizm müsabakaları yapıldı. Asıl merasime ise saat 16:30’da başlandı. Önce Fenerbahçeli denizciler, atletler, tenisçiler, futbolcular ve voleybolcular bir geçit resmi yaptılar ve halkın alkışları arasında bütün tribünlerin önünden geçtikten sonra sahanın ortasında durdular.

    • 2 Haziran 1934 tarihli Vakit gazetesinden
    • 2 Haziran 1934 tarihli Cumhuriyet gazetesinden
    • 2 Haziran 1934 tarihli Vakit gazetesinden

    Bu sırada askeri bando İstiklal Marşı’nı çaldı ve Fenerbahçeli bir sporcu da Türk sancağını merasim direğine çekti. Marş bittikten sonra kapalı tribünleri önünde Gazi Hazretlerinin büstünün açılışı yapıldı. Kadıköy Kaymakamı kısa bir nutuk söyledikten sonra Cumhuriyetin Onuncu Yıl Marşı eşliğinde ve halkın dakikalarca süren alkışıyla, büstün üzerindeki sarı-lacivert örtüyü açtı.

    Önce Fenerbahçe Kulübü adına bir konuşma yapıldı. Bunu Bolu Milletvekili (Atatürk’ün yaveri) Cevat Abbas Gürer’in nutku takip etti.

    Fenerbahçeli sporcular yüzleri Gazi büstüne dönük olarak şu şekilde ant içtiler:

    “Türkün Ulu Gazisi,

    Senin açtığın yolda, senin göstereceğin yolda yürüyeceğimize, bizlere emanet ettiğin Cumhuriyeti kanımızla, canımızla koruyacağımıza, Türk ruhu, Türk asaleti, Türk sporculuğu mertliğiyle senin arkandan yürüyeceğimize, gözlerimizi senden ayırmayacağımıza ant içeriz…”

    • 2 Haziran 1934 tarihli Olimpiyat dergisinden
    • 2 Haziran 1934 tarihli Milliyet gazetesinden
    • 2 Haziran 1934 tarihli Olimpiyat dergisinden

    Bugünün başka bir önemi daha vardı… Zeki Rıza Sporel, Fenerbahçe ve Türkiye spor tarihinin en büyük golcüsü, futbolculuk yaşamına o gün noktayı koydu.

    Çocuk denecek yaşta, senelerce muhteşem bir ikili oluşturacağı Alaaddin Baydar ile birlikte Fenerbahçe’de oynamaya başlamış; Burhan Felek’in “Bunları buraya çelik çomak oynamaya mı getirdiniz?” diye aklınca alay ettiği maçta 7-0’lık Anadolu maçında tam 4 gol atarak gelecek yıllara vuracağı damgayı göstermişti.

    İşgal yıllarının muhteşem Fenerbahçesinin unutulmaz forvet hattı Alaaddin Baydar, Bedri Gürsoy, Ömer Tanyeri, Sabih Arca ve Zeki Rıza Sporel’den oluşuyordu. Harington Kupası maçında İngiliz kalesine giren iki gol de onun eseriydi. Yıllar sonra başkanlığını da yapacağı Fenerbahçe’ye aktif futbol sahasında veda ettiği gün gazeteler onun için şunları yazıyordu.

    • 2 Haziran 1934 tarihli Olimpiyat dergisinden
    • 2 Haziran 1934 tarihli Cumhuriyet gazetesinden
    • 2 Haziran 1934 tarihli Son Posta gazetesinden

    Dün, Türkiye’nin en kıymetli ve emektar bir futbolcusu, Zeki Rıza; son maçını yaptı ve faal futbol hayatına veda etti :

    Zeki, senelerce Fener takımında, kulübü’nün rengine şeref vermek için mânen, maddeten bütün varlığı ile çalışmış, takımının kaptanlığını ve baş kaptanlığını yapmış, memlekete yüzlerce kıymetli sporcu yetiştirmek de büyük âmil olmuştur.

    Milli takımın en eski oyuncusu ve kaptanı olan Zeki, Türk sporunun şerefi için senelerce uğraşmıştır. Yüzlerce gol atmıştır.

    Rubu asırlık spor hayatında Zeki’nin etrafındaki oyuncular belki yüzlerce defa değişmiş ve bizde en meşhur oyuncuların bile yıldızları hemen daima yedi sekiz seneden evvel söndüğü halde, Zeki’nin yıldızı rubu asırlık bir zamanda daima parlamıştır.

    Türkiye’nin en çok tanınmış bir sporcusu olan Zeki Rıza, en fazla sevilen sporcular arasına girmek bahtiyarlığını da kazanmıştır.

    Zeki, senelerce şereften şerefe koşturduğu takımında dün son oyununu oynarken, yalnız sarı-lacivertliler değil, bütün efkâr-ı umumiye, bu emektar Türk sporcusunun takdirle seyrediyor ve alkışlıyordu.

    Belki senelerce yeri doldurulamayacak olan Zeki’nin, faal spor hayatından uzaklaşmasından duyacağımız hüznü, ancak şimdiden sonra da kulübüne ve Türk sporuna manen yapacağı hizmetleri düşünerek hafifletmeye çalışmalıyız.

    Uzunluğu kadar da temiz bir spor hayatına malik bulunan Zeki Rıza, bütün Türk sporcularına numune olmaya bugün tam manası ile hak kazanmış bulunuyor.

    2 Haziran 1934 tarihli Haber gazetesinden

    Artık Fenerbahçe’de kaptanlık “Büyük” Fikret Arıcan’ındır…

    Fenerbahçe tarihinin en duygu dolu fotoğraflarından birini de sona bıraktık.

    Fenerbahçe’nin 1907’de kurulduğu ilk günlerden beri her şeyi olan Galip Kulaksızoğlu, kaptanlığı kendisinden devralan Zeki Rıza Sporel’in jübilesinde… İki büyük futbolcu, iki büyük başkan kucaklaşıyorlar. Arkada bekleyen diğer sporcuların yüzündeki saygı ifadesine bakar mısınız?

  • Millî Futbolcu, Veteriner, Milletvekili, Asker ve Vatansever… Zeki Rıza Sporel.

    Millî Futbolcu, Veteriner, Milletvekili, Asker ve Vatansever… Zeki Rıza Sporel.

    Teknolojik imkanlar arttıkça, bilgiye ulaşmak daha kolay hale geldi. Fakat bilgi var, bilgi var! Kimi google araması ile ilk ulaştıklarına inanır, kimi de “Bu bana yetmez” deyip, derine iner.

    Adına “kulüpçülük” denen şey, bizim ülkemizde kocaman bir “kulaktan dolma bilgi” çöplüğünde yapıldığı için taraftarların çoğu, ilk örnekte olduğu gibi kolaycı… Eften püften konularda bunun bir sakıncası yok. Fakat tarihe iz bırakmış insanları ve onların emek verdiği kulüpleri yaftalayan “çok bilmişler”in verdiği zarar çok büyük.

    Bugün konumuz Zeki Rıza Sporel… Türkiye çok partili sisteme geçtikten sonra, 1946 yılında yapılan seçimlerde milletvekili seçilen ve mebusluğu reddedilen, Fenerbahçe’nin bu “tarihteki en büyük golcüsü” için koca koca adamların atmadığı iftira kalmadı.

    6 Aralık 1946 tarihinde yayınlanan T.B.M.M. Tutanak Dergisi‘nde “İstanbul Milletvekilliğine seçilen Zeki Rıza Sporel’in seçim tutanağı hakkında Tutanakları İnceleme Komisyonu Raporu” altında yazılanları aldılar, yarım yamalak kullanarak atıp tuttular.

    İlerleyen yıllarda, yapılan seçimlerde Meclis’e girmesi, hatta Milli Mücadele kahramanlarıyla beraber, aynı komisyonlarda çalışması bu insanlara “Yahu biz ne diyoruz?” dedirtmedi. Tamamen deli saçması olan iftiralarına devam ettiler… Türkiye’de her kulüpte olduğu gibi, Fenerbahçe’de de kurumsal hafıza son 50 senedir doğru düzgün bir kurum kimliği çıkartmadığı için, bu insanlar ortamı boş buldular ve salladılar da salladılar.

    Ama bugün artık o dönem bitiyor! Artık Zeki Rıza Sporel’e daha fazla iftira atamayacaklar.

    Yukarıdaki T.B.M.M. tutanak dergisinde Zeki Rıza Sporel hakkında konuşan, Fikret Yüzatlı ile Ahmet Atman’a inanmamış olabilirsiniz. Ama devlette hiçbir şey kaybolmaz ve unutulmaz… Bakalım aşağıdaki evraka imza atan insana inanmamazlık edebilecek misiniz? Bakalım aranızda “Bilmeden atmıştır!” diyecek biri çıkacak mı?

  • Burası Mustafa Kemal Paşa’nın Kulübü

    Burası Mustafa Kemal Paşa’nın Kulübü

    Başlık fazla mı iddialı oldu? Haklısınız. Fakat ne yapalım, gerçek bu! Burası Mustafa Kemal Paşa‘nın Kulübü.

    Altay’ı ziyaret etti…Güneş Kulübü’nü de… Karşıyaka’yı da… “Belgeli” ve “gerçek kişilerin hatıralarıyla sabit” ilk spor kulübü ziyareti ise Fenerbahçe’ye… Günün birinde, birisi densizlik edip “Paşam siz hangi takımı tutuyorsunuz?” diye sorduğunda (bu tip ulu orta havai muhabbetlerden hoşlanmadığı bilinen) o büyük insan “Böyle mevkilere gelmiş devlet adamları kulüpçülük yapmaz” demiş, doğrudur.

    Fakat bir gerçek var ki Mustafa Kemal Paşa; Atatürk…
    Fenerbahçe’yi kelimenin tam anlamıyla, seviyordu.

    3 Mayıs 1918…

    Anafartalar kahramanı Mustafa Kemal Paşa, bir önceki geceyi Fenerbahçe Başkanı arkadaşı Sabri Bey’in evinde misafir olarak geçirdi. Öğlen saatlerinde de Fenerbahçe Spor Kulübü’nün Kuşdili’ndeki lokalini ziyarete geldi ve burada saatlerce kaldı.

    Yalnızca 1 sene sonra millî mücadeleyi başlatmak için Anadolu’ya geçecek olan Atatürk, önce kulüp hatıra defterini imzaladı. Günün sonunda Elkatipzade Mustafa Bey’in idaresindeki futaya binip Sabri Bey’in Moda’daki evine geri dönmeden önce iskeleden kendisini uğurlayanlara dönerek “Fenerbahçe’ye ebedi muvaffakiyetler dilerim” dedi.

    5-6 Haziran 1932 gecesinde, Fenerbahçe’nin zafer hatıralarıyla dolu olan bu lokal çıkan bir yangında kül olduğunda şüphesiz Gazi Paşa da çok üzüldü. 21 Haziran 1932 tarihli Cumhuriyet gazetesinde 500 Liralık bağış haberi çıktı.

    Yangında yok olduğu düşünülen defter ise 7 Nisan 1944 Cuma günü, Vatan gazetesi genel yayın yönetmeni, büyük Fenerbahçeli “Con” Kemal Onan’ın masasında belirdi. Kimliği belirsiz biri defteri getirip bırakmıştı.

    Kim bilir, belki günün birinde o gün çekilen fotoğraflar, bir yerlerden çıkıverir.

    Burası Fenerbahçe… Mustafa Kemal Paşa’nın kulübü… 3 Mayıs 1918’den sonsuza kadar…

    Fenerbahçe Tarihi Çalışma Organizasyonu

  • Atatürk’ü Fenerbahçe’ye Getiren Başkan

    Atatürk’ü Fenerbahçe’ye Getiren Başkan

    3 Mayıs 1918 günü Mustafa Kemal Paşa, Fenerbahçe Spor Kulübü’nü ziyarete gelmeden önce, geceyi Fenerbahçe Başkanı Sabri Toprak‘ın evinde geçirmişti. Türkiye’nin, Kadıköy’ün ve Fenerbahçe’nin bu namus timsali ismi, Atatürk’ü Fenerbahçe’ye getiren Başkan, 19 Şubat 1938’de hayatını kaybetti. Gazetelerde arkasından yazılanları burada derlemeye çalıştık. Keyifli okumalar.

    Fenerbahçe Tarihi Çalışma Organizasyonu

    Sabri Toprak

    Sabri Toprak 1878 senesinde Saruhan’ın adı şimdi Turgutlu olan eski kasaba kazasında bir tüfekçi ustasının oğlu olarak doğdu.

    İlk tahsilini orada görürken gösterdiği zeka ve kabiliyet üzerine o zaman kasabada bulunan Haydar Rıfat ailesi tarafından Haydar Rıfat’ın tahsilde bulunduğu Darüşşafaka’ya sevkedilerek yerleştirildi ve burada her yıl daima sınıfının birincisi olarak 1313’de (1897) mezun oldu. O zamanlar Darüşşafaka’nın mütefennin mezunlarının tercihan Telgrafhane’ye ayrılmaları usuldendi. Bu suretle Posta ve Telgraf Nezareti’nin tercüme kalemine memur olan Sabri Toprak, bir taraftan da hukuk tahsiline devam ederek, oradan da şahadetname aldıktan sonra telsiz telgraf tahsili için Berlin’e gönderildi.

    Sabri, posta ve telgrafta vazife görürken iki arkadaşı vardı : Birinin adı Kemal, birinin adı Hamdi idi. Kemal’i politika alemi Kara Kemal olarak tanır. Hamdi de Sigortacı Hamdi denmekle maruf idi.

    Meşrutiyet ve Hürriyet

    Meşrutiyet, Sabri Toprak’ı Almanya’dan döndükten sonra Telgrafhane’de buldu ve kendisi Telgraf Mektebi Müdürlüğü’nü ifa ettikten siyasi hayata girerek “İttihat ve Terakki” namzedi olarak Saruhan mebusluğuna intihab edilerek Osmanlı Meclis-i Mebusanı’nın ikinci içtima devresine iştirak etti.

    Sabri Bey, bütün umumi harp senelerinde İttihat ve Terakki’nin Kadıköy Katib-i Mesullüğünü yaptı. Talat Paşa kabinesinin istifası üzerine toplanan son İttihat ve Terakki kongresinde işgal kuvvetlerine, saraya ve memlekete hakim olmaya çalışan menfi cereyanlara mukavemet etmek maksadıyla İttihat ve Terakki’nin temiz kalmış unsurlarından mürekkep olmak üzere kurulan Teceddüd Fırkası’nın başına geçti. Sabri Toprak, o zaman büyük bir tecellüd ve medeni cesaret göstererek saraya ve işgal kuvvetlerine dayanan mütareke hükümleriyle mücadele etti ve nihayet Damat Ferit hükümetinin emriyle 1919 senesi Mart ayında tevkif edildi. Bekirağa bölüklerinde ıstırap çekti. Malta’ya gönderildi.

    Ancak Sabri Bey merhum, Kadıköy İttihat ve Terakki mesullüğü esnasında bütün Kadıköy halkının muhabbet ve hürmetini kazanmış bir zat olduğundan böyle apansız tevkifi, muhitte derin bir teessür uyandırmış, Türk ve ecnebilerden mürekkep 500 kişi bir mazbata hazırlayarak bu hadiseyi işgal kuvvetleri kumandanı Amiral Calthorpe ile Damat Ferit hükümeti nezdinde şiddetle protesto etmişlerdi.

    Malta Sürgünü

    Sabri Toprak Malta’da “Tel Örgüsü Hastalığı” denilen sinir rahatsızlığından uzak kalan pek az mahpustan biriydi. Daima neşesini ve latifeci tabiatını muhafaza eder, arkadaşlarının bedbinliğini dağıtmaya çalışırdı.

    Sabri Bey’in tevkifi üzerine Teceddüd Fırkası da dağılmış ve Damat Ferit hükümetiyle işgal kuvvetleri İstanbul’a tamamıyla hakim olmaya başlamışlardı.

    Anadolu’nun muvaffakiyetiyle Malta mevkuflarının tahliye olunan ilk kafilesi arasında esaretten kurtulan Sabri Toprak, Antalya tarikiyle Ankara’ya gelerek Posta ve Telgraf Umum Müdürlüğü ile vatana çok değerli hizmetler ifa etmiş ve ikinci intihap devresinden sonra hep Saruhan mebusu seçilerek Türkiye Büyük Millet Meclisi Reis Vekilliği, Ziraat Vekilliği ve Bükreş sefirliği yapmıştı.

    Geçirdiği mahrumiyet ve ıstırap devirlerinin yadigarı olarak kalp rahatsızlığı çekerek, istirahate çalışıyordu. Bu halinde bile son demlerine kadar nasıl millî gaye uğrunda uğraştığını, Büyük Millet Meclisi’nde mevzzu bahsolunduğunu son zamanlarda yazdığımız takrir ve teklifleri gösterir.

    Nasıl Yaşadı?

    Sabri Toprak, çok basit bir hayat geçirdi. Bunu görenler, kendisini para arttırmaya çalışır bir adam zannederlerdi. Oysa eline geçen paranın yarısını arttıracak şekilde yaşar ve bu para ile yetimlere bakardı. Kendisi yetimlik acısı çektiği için hayatta tattığı en büyük haz, yetim kalplerindeki yaraları sarmaktı. Hayır işlerine olan bu yüksek alakasını adeta bir sır gibi gizli tutar, kazancının yarısını yetimlere bakmaya ayırdığını, bir-iki sıkı dostundan başka kimse bilmezdi.

    Sabri Toprak, kendisini ziyaret eden bütün arkadaşlarına, pek yakın bildiği ölümünden, uzak bir seyahate çıkar gibi bir tarzda bahsetmiştir. Bir arkadaşına demiştir ki:

    – Dünyaya ait emelimin hasıl olmasını isterdim. Keşke biraz daha para sahibi olsaydım! Üç yetimin tahsiliyle meşgul oluyordum. Tahsillerini ikmal etmelerine kâfi para bırakabilseydim çok mesut ölecektim.

    Ölümü, tabii bir hadise diye büyük bir sükunetle karşılayan ve trene binip seyahate gidecekmiş gibi dostlarına veda eden Sabri Toprak, ölümünden dört dakika evvel eski arkadaşı Nazım Bey’e şu sözleri söylemiştir :

    – Burada bana büyük bir sevgi ile baktılar. Hepsine bol bahşiş vererek gönüllerini hoş et..

    Ve Atatürk’ü Fenerbahçe’ye getiren Başkan, bu sözleri söyledikten sonra gözlerini ebedi surette kapamıştır.