İlk kitabımız “Fenerbahçe Tarihi Meseleleri: 1907-1914” içerisinde Elkatipzade Mustafa Bey ile ilgili ayrı bir bölüm vardı. Merhum “müessisimiz” aslında ayrı bir kitabı hak ediyor ama ne yazık ki evrak-ı metrukesine ulaşmak mümkün olmamıştı. Kıymetli büyüğümüz Oğuz Elkatip beyefendi sayesinde bu imkansızlık zail oldu. Kendisinin teveccühü ve müsaadesiyle, Elkatipzade Mustafa Bey Arşivi artık sitemizde… Merhum kurucumuzun ruhu şâd olsun. Huzurlarınızda Fenerbahçe Mucizesini Yaratan Adam: Mustafa Elkatip.
Fenerbahçe tarihinin hâmisi Dr. Rüştü Dağlaroğlu‘nun 1954-1955 yıllarında Akşam gazetesinde yayınlanan ve 1957 kitabının öncülü olarak yazılarını kıymetli büyüğümüz Müzdat Dağlaroğlu‘nun müsaadesiyle sitemizde yayınlıyoruz. Huzurlarınızda “Canlı Yapraklar – XXIV” : 1927 yılından geliyor.
Slavya galibiyetlerinden sonra Bulgar Futbol Federasyonu, Türk Futbol Federasyonuna müracaatla evvelâ Sofya, sonra da İstanbul’da oynanmak üzere iki milli maç teklif etmişti. O tarihe kadar Bulgarlar ile yalnız bir milli maç yapmış bulunuyorduk. 10 Nisan 1925 te Taksim stadyumunda oynanan bu maçı Milli Takımımız 2-1 kazanmıştı.
Bulgarların teklifini kabul eden Federasyonumuz hemen kadroyu tespit etti ve 15 Temmuz 1927’de başkan Muvaffak Menemencioğlu ve âza Şeref merhum idaresinde Sofya’ya hareket edildi. Bir gecelik istirahatten sonra 17 Temmuz günü: “Ulvi, Kadri, Burhan, Kemal, Nihat, Sadi, merhum Cevat, Mehmet, Alâeddin, Zeki, Lâtif ve Kemal Faruki” tertibindeki kadromuz Süleymaniyeli Lâtif’in 2 ve 5inci dakikalardaki golleriyle bidayette 2-0 üstünlük sağladığı maçtan 3-3 beraberlikle çıktı.
Birkaç noksanlığa rağmen, yine de kuvvetli kadromuzun bu beraberliği bir muvaffakiyet sayılamazdı. Çünkü o tarihlerde futbolumuz fevkalâde kıymetli elemanlarıyla çok kudretli bir devrini yaşıyordu.
Bu beraberlik maçından iki gün sonra, yâni 19 Temmuz 1927 salı günü Sofya’da Bulgar Milli Takımı ile bir maç daha yapıldı. Fakat bu defaki karşılaşmada takımların adları değiştirildi. (Milli) yerine (Muhtelit) denildi. Fakat yine iki gün önceki formalar giyildi.
Birinci maçın hakemi Macar Vizeynik idaresindeki bu karşılaşmaya Türk muhteliti: Fehmi, Kadri, Hüsnü merhum, Cevat, Sadi merhum, Burhan, Hayati, Alâeddin, Zeki, Şükrü Erkuş ve Nevzat Usberg tertibinde çıktı.
Görülüyor ki, iki gün önce berabere kalan takımda 6 Galatasaraylı varken bu kadroda hiç yoktur. Bunun sebebi (Viyana’nın Sloven takımı ilk maçını Galatasaray’la oynamak üzere İstanbul’a geldiğinden) G. Saraylı futbolcuların memlekete dönmüş olmalarıdır.
Böylece, bu seferki takım yedisi Fenerli, üçü Beşiktaşlı ve biri de Beykozlu olarak tertiplenmişti. Bulgaristan muhtelitinin (1) golüne karşı Zeki ve Nevzat’ın golleriyle bu maçı 2-1 kazandık.
İşte, yukarıdaki resim 28 sene evvel 19 Temmuz 1927 de Bulgar muhtelitini Sofya’da yenen Türk muhtelitini maçtan bir kaç dakika önce gösteriyor.
Sağ baştaki zat Macar hakem Vizeynik’tir.
Yanında uzun boyu ile federasyon âzası Beşiktaşlı Şeref merhumu görüyorsunuz.
Beyaz pantolonlu zat da federasyon başkan Fenerbahçeli Muvaffak Menemencioğlu’dur.
Sonra futbolcuları görüyoruz: Kadri, Beykozlu Burhan (hâlen Kudüs Başkonsolosu), Sadi merhum, Alâeddin, Beşiktaşlı Şükrü Erkuş ve Hayati, Nevzat, Cevat.
Yerdekiler de Kalecilerimiz Nedim ile Fehmi ve Beşiktaşlı Hüsnü merhumdur. Sol başta eğilmek için pantolonunun dizlerini çeken elbiseli genç Süleymaniyeli Lâtif’tir.
İyice dikkat edilince merhum Sadi ile Alâeddin arasında, başının yalnız sol tarafı görülebilen bir genç daha fark olunuyor. Sağ elini Şükrü Erkuş’un sol omuzuna dayamıştır. Daima mütevazı olan ve bu haliyle de şöhret ve sevgisini arttıran bu genç Fenerbahçe ve Milli Takımın meşhur kaptanı ve gol kıralı Zeki Sporel’dir.
Nevzat ile Cevat arasında gülümseyen zatı biz Vamık Gezen’e benzettik. (Gezen) in vaktiyle de pek akıllıca bir hareketle, bu gibi gezmeleri kaçırmadığını hesaba katarak…
(Gelecek resim ve yazı: Türkiyeye gelen ilk Mısır takımı (Elittihad) in 29 sene evvelki ziyaretine aittir.)
Fenerbahçe tarihinin hâmisi Dr. Rüştü Dağlaroğlu‘nun 1954-1955 yıllarında Akşam gazetesinde yayınlanan ve 1957 kitabının öncülü olarak yazılarını kıymetli büyüğümüz Müzdat Dağlaroğlu‘nun müsaadesiyle sitemizde yayınlıyoruz. Huzurlarınızda “Canlı Yapraklar – XXIII” : 1926 yılından geliyor.
1925 te Slâvya’ya karşı muzaffer olan Türk futbolu Mısır’da da hayranlık uyandırmış ve bir futbol takımımızın Mısırı ziyareti çok istenmişti.
İstiklâl savaşımızı takip eden senelerde Mısır zengini ve fakiriyle memleketimize karşı derin sevgiler beslemekte idi. Elçimiz, İstiklâl harbi kolordu kumandanlarından Muhiddin Paşa merhumun da bu sahadaki müspet rolü büyüktü.
Fenerbahçe – Galatasaray muhteliti Kahire’nin Kürretülkadem kulübüyle mutabık kalıp Şubat 1926’da Fezara vapuruyla Mısır’a gitti. 4 hafta süren bu seyahatte 6 maç yaptı… İskenderun muhteliti ile (1-1) berabere kalan Kahire muhtelitine 3-0 ve rövanşta İskenderun muhtelitine 2-1 mağlup olan takımımız Kahire muhtelitiyle yaptığı rövanş maçında 2-2 berabere kalmış, son Portsait ve Mısır muhteliti maçlarını da 5-1 ve 2-1 kazanmıştı.
Görülüyor ki netice iki taraf için müsavidir. Ancak Mısırlılar gençlerimizi üstat birer futbolcu olarak değil, fakat bir husumet cihadını alt etmiş kahraman- bir İslâm milletinin mümessilleri olarak gördüklerinden bağırlarına basmışlardı. Sayısı mahdut olan zengin tabaka hususi otomobillerini gençlerimizin emirlerine tahsis etmeği bir şeref sayar ve bunun için birbirleriyle yarış ederlerken, yüzde 99’u teşkil eden fakir tabaka da onları birer kahraman mücahit gibi elleri üstünde taşımış, her birini “Kemal Paşa, Fevzi Paşa, İsmet Paşa, Kâzım Paşa!…” gibi isimlerle anmış ve alkışlamışlardı Hele 2 Mart 1926 akşamı Mısır futbol federasyonunun verdiği muazzam ziyafette yaşanan o candan sahneleri tasvir güçtür. Birçok Mısırlı hatipler Türk inkılâbı ve Gazi Mustafa Kemal için takdir ve hayranlıklarını pek coşkun şekillerde izhar etmişler, memleketimizin refah ve kudretine dualar ve sporcularımıza da altın madalyalar hediye eylemişlerdi.
Kahire’deki Rejina Palace otelinin önü günlerce, sabah akşam ve geceleri tezahürat içinde inlemişti. 15 Türk futbolcusu Mısır’ı sanki içeriden fethetmişlerdi.
Fenerbahçe – Galatasaray muhteliti bu seyahate yeknesak kıyafetle çıkmıştı. Sarı parlak düğmeli lâcivert renkte ceket ve gri pantolon giymişlerdi. Formaları ise beyazdı. Fakat solda, kalp üzerinde kırmızı yuvarlak içinde beyaz ay – yıldız vardı. Bu kıyafetleriyle de halk üzerinde fevkalâde intiba bırakmışlardı Takım sahalara çıkarken ay – yıldızı gören seyircilerdeki heyecan zapt olunmaz bir hal alırdı.
Mısırlılarla bu ilk teması diğerleri takip ettiler. Fakat temaslar ilerledikçe esefle göze çarpan nokta Mısır halkında memleketimize olan sevginin yavaş yavaş zeval buluşudur. Bunun ilk sebeplerini Mısır’ın sabık devlet adamlarındaki memleketimize karşı duyulan kıskançlık hisleriyle, meydanı boş bulan Komünizmin fakir halk kitlelerine süratle nüfuz edişinde aramak gerekir. Temennimiz, durumun bugünkü inkılâpçılar elinde salâh bulması ve iki millet arasındaki tarihi ve manevi bunca rabıtaların basit hislere feda edilişine artık son verilmesidir.
İşte; yukarıdaki resim Mısır’la ilk futbol temasımıza ait olup 19 Şubat 1926 Cuma günü Kahire’de Kahire muhteliti ile karşılaşan Fenerbahçe – Galatasaray muhtelitini maçtan önce gösteriyor.
Sağdaki 4 fesliden 3’u Mısırlıdır. Öndeki pardösülü fesli ise Mısırlı değildir. Bilâkis, bu seyahatin organizatörü Türk ve Galatasaraylı Vamık (Gezen)dir. Mumaileyh, Mısır ve Mısırlılarla yakın alâkası dolayısıyla, orada fesle gezmeyi ahbaplarına karşı cemile sayıp tercih etmişti.
Şapkalılardan birincisi sol açık Bedri, ikincisi Fenerbahçeli gazeteci Çelebizade Sait merhum, kasketli de kafile ve Galatasaray antrenörü Billi Hanter’dir. Sonra futbolcuları görüyorsunuz.
Sıra ile: (Ye Mehmet) lakabıyla maruf Galatasaray müdafii Mehmet Nazif, kaleci Ulvi, müdafi Kadri, kaleci Nedim ve Kemal Faruki. Ortadakiler Hayri, Nihat, Kemal Rıfat. Oturanlar da bu maçtaki forvet hattıdır: Muslih, Sabih, Zeki, Alâeddin; Mehmet…
Resimde kafileden 3 kişi noksandır. Bunlar futbolcu Cevat’la Fenerbahçeli idareci umumi kâtip Ali Naci (Karacan) ve Galatasaraylı idareci Sedat Rıza merhumdur.
(Gelecek resim ve yazı; 28 sene evvel Sofya’da oynanan bir Türkiye – Bulgaristan milli maçına aittir.)
Rüştü Dağlaroğlu – 21 Ağustos 1954 – Akşam Gazetesi
Fenerbahçe tarihinin en çok Türkiye şampiyonluğu kazanan beş isminden birisi olan ve Fenerbahçe’ye hem futbolcu, hem teknik direktör, hem de Başkan olarak hizmet eden “Büyük” Fikret Arıcan‘ın kitabından pasajlar ile karşınızdayız. Huzurlarınızda: Büyük Fikret Bölüm V
1930 yılı sonlarındaydık. Bulgaristan’da yapılacak Balkan Oyunları’na iştirakimiz kararlaştırılmıştı. Futbola Türkiye, Yugoslavya ve Bulgaristan katılıyordu. Kendi tahminlerimize göre, Yugoslavya’nın birinci, bizim ikinci, Bulgaristan’ın üçüncü olması gerekiyordu.
Kur’a ile ilk maçımızı Bulgarlarla oynadık. O gün çok kötü oynayan Avni tam beş gol yedi ve maçı 5-1 kaybettik. Antrenör İngiliz Pegnam’dı.
İkinci maçımızı Yugoslavlarla yapacaktık. Acayip bir forvetle sahaya çıktık. Forvetimizde üç solaçık, iki sağaçık yer alıyordu. Niyazi, Selahattin, ben, Rebii, Eşref…
Oyun başladı ve 15. Dakika geldi. Rebii’nin sağ tarafına benim sol tarafıma bir top geldi. Ben ilerdeydim. Rebii bana doğru koşarken gözleri dönmüş vaziyette, “Bırak…” dedi. Ben de sanki korkudan bıraktım. Hiç kullanmadığı sağ ayağı ile öyle bir vurdu ki, kaleci uçtu fakat gol… Rebii yanıma geldi ve alnımdan öptü. Tabiatına uygun bir tarzda, “Allah senden razı olsun…” dedi.
Bir süre sonra benim sağ ayağıma bir top geldi. Solak sayılırım. Ancak sağ vurdum. Yugoslav kaleci uçtu yine gol oldu: 2-0… Bu sonuca bizde şaşırmıştık… Ama canla başla oynuyorduk. Kalecimiz Hüsamettin’i malum şanslarından biri tutmuştu.
Son on dakika oynanıyordu. Kaptan Nihat, “Fikret… Fikret…” diye beni çağırdı. Merakla yanına gittim. Meğer tuvalete gitmek istermiş, “Yerime geç…” dedi. Sahadan rüzgâr gibi fırladı. Ancak yetişip yetişmediğini bilmiyorum. Son on dakika ben santrhaf oynadım.
Ertesi günkü maçta Bulgarlar çok şanslıydılar. 2-0 yenik durumdan seyircinin gayretiyle 3-2 kazandılar. Yugoslavya maçını ve şampiyon oldular. Bizim yerimiz değişmemişti. Yugoslavya üçüncü oldu.
Yine Bulgarlarla İstanbul’da milli maçımız vardı. Çok iyi oynadığımız halde hakemin kötü idaresi yüzünden 3-2 kaybettik. Aleyhimize verilen penaltı kararı enteresandı. Kaptan Nihat bir topu uzaklaştırmak isterken top yanından geçmekte olan Selahattin’in eline çarptı. Hakem hemen penaltıyı verdi.
Yine bir akınımızda Alaaddin önünde iki hasım oyuncu bulunurken çaktı gol oldu. Fakat hakem buna da ofsayt verdi. Sebebini sorduk, Bulgar oyunculardan birinin kale çizgisinin içinde olduğunu ve oyun dışı sayıldığını söyledi.
Daha sonra İzmir’e Türkiye Birinciliği için gelen Avusturyalı hakeme sordum, “Kale içinde olan oyuncu saha içi sayılır. Hakeme sormadan oyuna çıkılıp girilen yegâne yer burasıdır. Bundan dolayı attığınız goldür” dedi.
Enteresan Anılarım
İlk memuriyetim olan Türk Ticaret ve Sanayi Bankası’nda çalışıyordum. Bu bankanın sermayesinin çoğu Fransızlarındı. Her yıl bir Fransız gelir bankanın hesaplarını kontrol ederdi. Bir defa Cordorex gelmişti. Adamın burnu havada olduğu için konuşmak bir problemdi. Benim futbolcu olduğumu öğrenince kendisini önemli bir maça götürmemi adeta emretmişti. Tabii ki kabul ettim ve bir Fenerbahçe – Galatasaray maçına davet ettim.
Onu Taksim Stadı’nın balkonuna oturtțuğum halde adamın staddan memnun olmadığını anlamıştım. O gün benim futbol hayatımın unutulmaz günlerinden biri oldu. Galatasaray takımında Mücteba adında dünyada her yere girmiş çıkmış bir oyuncu vardı. Sanırım beni sinirlendirmek için kendisine vazife verilmişti. Daha sahaya çıkar çıkmaz bildiği bütün küfürleri sıraladı ve ben kendimi kaybettim. Onunla uğraşmaktan görevimi yapamadım. Maç da berabere bitti.
Ertesi gün bankaya gittiğimde misafir Fransız esprisi ile karşıma dikildi, “Yahu ben de maçtaydım. Sen oynuyor muydun., farkına varamadım?” dedi. Kızmıştım.
Kaptan Zeki Bey’in mağazası çok yakındı. Oraya koştum. “Aman kaptan…” dedim, “Beni bir dahaki maça solhaf oynat…” Bana şöyle bir baktı ve “Iyi hazırlan, iyi çalış…” dedi. Anladım ki, kabul etmişti.
Çok çalıştım ve Galatasaray’la olan rövanş maçında solhafa çıktım. Müçteba karşısında beni arıyordu. İçimden gülerek, “Ara bakalım. Sana küfür etmeyeceğim. Kalanı Leblebi Mehmet’le Kemal Faruki düşünsün…” dedim.
Leblebi Mehmet’i kardeşim kadar severim. Fakat onu tutmak görevimdi. Mücteba’yı da sıkıca kolluyordum. Ama hiç küfür etmedim. Solaçık oynayan arkadaşıma, “Ben senden ileri inince hemen benim yerimi doldur… dedim. Solhafta insiyatif benim ayağımdaydı. Sık sık akınlara katıldım, rahat rahat top taşıdım forvete… Bu bir taktikti ve Galatasaray’ı 2-0 yendik.
Ertesi günün basınında Yusuf Ziya’nın bir pomba ile Mücteba’yı şişirmesi çiziliyordu. Şişkinlik bir iğne ile patlamıştı. Bu olaydan sonra rahat bir gece uyudum. Ertesi gün bankaya gittiğimde bizim Fransız heyecanla yanıma geldi ve elimi sıkarak, “Dün seni gördüm. Oynuyordun…” dedi. Güldü ve gitti.
(DEVAM EDECEK)
Fotoğraf-1) Fenerbahçe’nin Beşiktaş’ı yendiği maçtan sonra Kırmızı-Beyaz’da çıkan bir karikatür: Galatasaray: Pot. Beşiktaş: Benden Paso. Fenerbahçe: Rest.
Fotoğraf-2) Yunanistan’a yaptığımız seyahatte, Reşat, ben ve Niyazi.
Fotoğraf-3) 1930’da Balkan Oyunları’na katılan Milli Takımımız… Ayaktakiler soldan sağa: Sadun ve Hasnun Galip kardeşler, Fethi Tahsin, Hüsnü, Burhan, Mithat, Sami, Eşref, Niyazi, Selahattin, Hüsamettin, Ben, Nihat, antrenör Pegnam… Oturanlar: Rebii, Abdullah (yan hakem) Miltiadi… Bu maçta Rebii, Eşref, Ben, Selahattin, Niyazi beş açık forvet oynadığı ve Yugoslava’yı Rebii ve benim gollerimle 2-0 yendik…
Fotoğraf-4) Bükreş’te bir gezinti esnasında topluca çektirdiğimiz bir resim…
Fenerbahçe tarihinin en çok Türkiye şampiyonluğu kazanan beş isminden birisi olan ve Fenerbahçe’ye hem futbolcu, hem teknik direktör, hem de Başkan olarak hizmet eden “Büyük” Fikret Arıcan‘ın kitabından pasajlar ile karşınızdayız. Huzurlarınızda: Büyük Fikret Bölüm III
Fenerbahçe birinci takımı Bekir Bey ve Alman hanımının da katılmaları ile İzmir’e gidiyordu. Bu seyahate bende iştirak ettim. Bu benim Fenerbahçe’deki ilk seyahatimdi. Bekir Bey’in Alman hanımı ile dolaşmak kafilenin en az 10 yaş küçüğü olan bana verilmişti… Konya vapuru ile gidiyorduk… Yemek durumu da beni çok sıkıyordu… Hanım karşımda, yemek yemenin bütün inceliklerini gösterecek, ben ise ona uymaya gayret edecektim… İçimden “İnşallah tavuk olmaz yemekte…” diye dua ediyordum… Yemesi çok zordu tavuğu…
Fenerbahçe’nin o kadrosu devrinin en gözde ekiplerinden olduğu için Konya vapurunda mükellef bir sofra hazırlanmıştı… Daha yemek başlamadan karşımda listeyi gördüm… Ne yiyeceğimi kararlaştırmak üzere eğildim ve bakmaya başladım… Doğrulduğumda birden şaşkına döndüm… Garsonun elindeki çorba ensemden aşağı inmişti… Haşlanmıştım… Tabii herkes kahkaha ile güldü, bense rezil olduğumu düşündüm… Başka elbisem olmadığı için hemen makine dairesine indim… Biraz sıcak su, bez ve sabun rica ettim… Önüme istediklerim geldi… Bezi elime sararak suyun içine sokmamla beraber haykırmışım… Sanki parmaklarım ve derim suyun içinde kalmıştı… Meğer kaynar istim koymuşlar. Yağmurdan kaçarken doluya tutulmuşum… Aksiliklerle başlayan bu seyahatin nasıl biteceğini düşünüyordum… Bir de üstelik aç kalmıştım…
Ertesi günü İzmir rıhtımına yanaştık… Bizi davul ve zurnalarla karşıladılar, Bekir ve Zeki beylere büyük tezahürat yapıldı. İçimden, “Allah büyük bir gün bize de olur…” diye düşünüyordum…
O seyahate orta hafımız Sadi gelmediği için Beşiktaşlı Hüsnü’yü takviye almıştık. İzmir’de oynadığımız Altay, Altınordu ve İzmir muhteliti maçlarını 4-0, 3-0 ve 2-0 kazandık. Altınordu ile oynadığımız maçta bütün sporseverlerin Mamako Saim diye tanınan ağabeyimiz de yer almıştı… Bu maçların birinde İzmir kalecisinin uzun degajına kafa vurmalarıyla şöhretli Hüsnü’nün kafa vuruşuna, Zeki Bey’in durdurmadan attığı volenin gol oluşu unutulmaz.
İzmir’deki çilem henüz dolmamıştı. Birinci maçın sonunda Alsancak Stadı’nda giyinirken ayakkabılarımın yerinde olmadığını gördüm. Ne yapacağım şaşırdım. Bir köşede mahzun dururken kaptanımız Zeki Bey, “Ne var sende ne oluyor?”‘ diye sordu… Utanarak ayakkabılarımın yerinde olmadığını söyledim… Kafasını salladı, “Yarın alırız. Şimdi top ayakkabılarını giy’ dedi… Giydim tabii… Tam kapıdan çıkarken ayakkabılarımı bir çocuğun elinde görmeyeyim mi? Fırladım ve ellerine yapıştım… Çocuk ağlamaya başlamıştı. “Ben bunları boyatmak için aldım” diyordu… Fakat çabuk davrandı ve elimden kaçtı…
Maçlarımız iyi sonuçlarla bitmişti. Tam döneceğimiz zaman kafilede bir telaş başladı… Doktorlar gidip geliyorlardı. Küçük olduğum için kalabalığa yaklaşamıyordum… Sonunda öğrendim ki, o zaman takımda yedek bulunan Nihat Sayar (Tonton Nihat – Yüksek Ticaret Rektörü) sarılık olmuş. Yatacak. Zeki Kaptan yanıma geldi, “Sen gençsin kal. Ağabayine bakarsın” dedi. Hiçbir itirazda bulunamadım. Emir emirdi. Derhal yerine getirdim… İşte birinci seyahatimden arda kalanlar…
Takımda Yer Değişikliği
Bekir Bey ve ailesi bir yıl kadar Türkiye’de kalmışlardı. Fakat Bekir’in hanımı Türkiye’de kalmaktan hiç memnun değildi. Eşini yanına alarak Almanya’ya döndü. Ben genç takımımızın birkaç maçında soliç oynadığımdan ondan açılan yere beni getirdiler. Bedri Bey de solaçık oynuyordu. Sabih, Aladdin, Zeki, ben ve Bedri forvet oynuyorduk… Sabih Bey takımın yerinde oynardı… Onun için, “Ona yer gösterilmez. İstediği yerde oynar” denirdi.
Ulvi Yenal’a Attığım İlk Gol
İstanbul’da Galatasaray ile Gazi Büstü için karşılaşacaktık. Maçın başlarında lehimize penaltı oldu. Genç takımlarda penaltıları ben attığım için kaptana, “Ben atayım…” dedim. O da penaltı atmasını sevmezdi. Bıraktı. Bu atış Ulvi Yenal’a ilk golümdü sanırım…
Oyunun sonlarına doğru durum lehimize gidiyor fakat Galatasaray bizi çok sıkıştırıyordu. Kaptana, “Benim esas yerim hafbektir. Bırakın ben dördüncü haf gibi oynayayım. Böylece Leblebi Mehmed’i, Muslih Hoca’yı, Kemal Faruki’yi hiç bırakmam’ dedim… Kabul etti. Fakat son 10 dakika içinde iki gol yedik ve maç 3-3 berabere bitti. Ertesi hafta yaptığımız rövanş maçında Galatasaray’ın gençleştirdiği kadrosuna 4-0 yenilerek büstü maalesef kaybettik.
İlk maçta yaptığım uyarı kaptanı etkilemiş olacak ki, ileride sözünü edeceğim şekilde, bana takım içinde hatta kendisi bulunurken yetişmem için kaptanlığı verdi…
1928 Amsterdam Olimpiyatları’na Hazırlanışım
Gençler Şampiyonası olmuş ve bizim takım da kazanmıştı. Ben o maçlarda soliç oynuyordum. O zamanki Federasyonda Muvaffak Menemencioğlu ile Beşiktaşlı Şeref Bey vardı. Prag’da yapılacak hazırlık maçları için beni kadroya davet etmişlerdi. Devrin vasıta olan konvansiyonel trenle Prag’a hareket ettik. Üç gün süren bir yolculuktan sonra Prag’a vardık ve orada otel Splandid Palas isimli otele yerleştik…
Kafileye Bekir ve Zeki beyler henüz iştirak etmediklerinden soliç mevkiinde ben oynardım. Zeki Bey’in yerinde de Çekoslovakya’nın bizimle çalışmasına izin verdiği Mislik adında bir santrfor vardı… Buranın meşhur takımlarından Brno’yu 4-2 yendik, Kladno’ya da 6-1 yenildik…
Sıra Çek Milli Takımı ile bir idman maçına gelmişti… Ben yine soliç oynuyordum… Karşımızda olimpiyatlara hazırlanan Çek’lerin meşhur Planiçka, Perner Hoyer, Hayni, Kada, Kolenati gibi Orta Avrupa çapındaki futbolcuları bulunuyordu… Stad kalabalıktı… Her milli takım antrenman maçında olduğu gibi Çek sporseverler kendi takımları başarılı olmadığında ıslıklıyorlardı… Benim karşımda Taksim Stadı’nın bataklığında oynadığı için “Kolenati Bataklığı” adını alan Kolenati oynuyordu. Acımasız ve sert bir futbolcuydu Kolenati. Ben ona alışmadığı çalımlarımdan birini attım ve topla yanından geçerken seyirciler güldü… Buna sinirlenen Kolenati bana tekme ile karışık bir çelme attı… Hiç ümit etmediğim için burnumun üstüne düştüm. Ses çıkarmadan yanımdan gitti. Seyircisi kendisini bir miktar yuhaladı. Fakat karakterim buna karşılık vermemi icap ettiriyordu. Bir müddet sonra topu solaçığa kaçırarak sürmeye başladım. O da yanıma geldi ve benimle koşmaya başladı. Bütün dikkatimle O’nun sağ ayağının yere basmasını bekliyordum. Böylece desteksiz kalacaktı. O an geldi ve ben O’na çarptım. Bu defa O sivri olan burnunun üzerine yere kapaklanmıştı. Yerden kalktı ve beni dövmek üzere üs tüme yürüdü. Meşhur Kada O’nu teskin etti fakat idareciler beni sahadan aldılar.
Bu idman maçının ertesi günü kaldığımız otele sefaretten bir tercümanle Çek idarecileri geldiler ve İstanbul’da ne iş yaptığımı sordular. Talebe olduğumu söyledim…
Bana bütün masrafları kendilerinden olmak üzere Prag’da okutacaklarını orada kalmamı söylediler. Halbuki benim yeni bir bisikletim, bir yelkenli kayığım, cennet gibi vatanım vardı. Düşünmeden reddettim.
Oradaki çalışmalarımız sona erdikten sonra Bekir ve Zeki beylerde geldiler. Onlar Amsterdam’a gittiler. Biz İstanbul’a döndük ve maalesef Olimpiyatlarda Mısır’a 7-1 gibi açık farkla yenildik… Bu Prag çalışmalarına kulübümüzün 11 kişilik kadro ile katılması kayda değerdir…
İstanbul’a döndüğümde takımımızda bazı yeniliklerin olması gerekiyordu. Muzaffer, Niyazi ve Reşat gibi kabiliyetli arkadaşlarımın da takıma alınması lazımdı. Muzaffer de Zeki gibi genç takımdan santrfor olarak yetiştiği için bir mevkide iki kişi bulunuyordu. Bedri de topu bıraktığı için solaçık yeri boştu. Öyle hissediyordum ki, Muzaffer soliçe, ben solaçığa kaydırılacaktık. Ben topla oynamayı çok sevdiğimden, solaçıktan ayrılmayı istemiyor, o mevkie sanki bir yardımcı yer olarak bakıyordum… Kendimi saha dışı sanarak bir türlü oynamak istemiyordum solaçık.
O zaman antrenörümüz Necmi ağabeydi… Yılanı deliğinden çıkaracak kadar siyasi ve güzel konuşurdu, fakat tekniği zayıftı. Bir akşam eve geldiğimde Sabih ağabeyle o zamanki Kulüp Müdürü Tevfik Bey’in bizde oturduklarını gördüm. Önce pek bir şey anlayamadım. Uzun süren sohbet sırasında babam bu akşamın iyi bir tesadüf olduğunu ve çocukluğumdan beri kaybettiğimiz amcazadem Tevfik Bey’i gördüğünden son derece memnun olduğunu söyledi. Sonra bana dönerek, “Bir de sen beni memnun edeceksin… Senin bir yerde oynamanı arzu eden büyüklerine karşı gelmeye hazırlanıyormuşsun, bu ne demek?” diye sordu ve onların arzusunu yerine getirmemi söyledi. Bu da bir emirdi ve çare yoktu. Babamın daha fazla sertleşmesini önlemek amacıyla, “Böyle şey olur mu? Nerede olsa oynarım. Bu benim için şeref olur…” dedim. Mesele kapanmış oldu… Böylece beni herkesin yıllarca tanıdığı solaçık yerine geçtim…
Bu olaydan sonraki ilk maçım Polonyalılara karşıydı. Tabii kaptan Zeki en müsait topları bana yağdırdı. Bol topla oynadım, hem kendimi yabancılara tanıttım hem de tam istediğim gibi bir futbol tutturarak yerime ısındım.
Cumhuriyet gazetesinde, “42 yılın her mevkide oynayan oyuncuları” anketinde sporseverler lütfetmişler beni de solaçığa seçmişlerdi. Kendilerine hocalık ettiğim sırada futbolcularla sohbet ediyorduk. O gün takımda solaçık oynayan Aydın Yelken ayağa kalkarak, “Fikret Ağabey… Ben milli maçlara baktım. Sen ancak iki defa solaçık oynamışsın. Bense bu mevkide 25 defa oynadım… Sen seçiliyorsun, bu nasıl iştir?” dedi. Bir bakıma yanlış da değildi… “Galiba hakkın var” dedim O’na…
(DEVAM EDECEK)
Fotoğraf-1) Fenerbahçe hep Ankara-İzmir arasında mekiki dokurdu. İşte bu seyahatlerden birinde Lütfü, ben ve Mehmet Reşat görülüyor.
Fotoğraf-2) 1928 Olimpiyatlarına katılan futbol milli takımımız elemanları Peşte garında… Soldan sağa ayaktakiler: Vahap, Burhan, Beykozlu Şekip, Sadi, Sabih, Arap Hüsnü, İsmet Uluğ, merhum Şeref, Dr. Fodor (Macaristan Futbol Federasyonu Başkanı), Zıt Kemal, ben, Cevat, Burhan, Baron Feyzi, Refik Osman Top, Zeki Rıza Sporel, Hüsnü. Oturanlar: Şükrü, Selahattin, Suphi, Nevzat, Talat, Alaaddin.
Fotoğraf-3) Arkadaşlarımdan bir grup beni olimpiyatlara uğurlamak için Sirkeci Garı’na gelmişti. Soldan sağa: Hikmet Mocuk, Saip, İzzet, ben, Selman Yörük, Cemal, Amigo Behiç’in babası Sabahattin. Oturanlar: Mehmet Reşat, Suat, Cezmi ve Nevzat.
Fotoğraf-4) Rahmetli Zeki Rıza kendi oynadığı devirde takım kaptanlığını bana vermişti. Fotoğrafta, Fenerbahçe takımı Macar Boçkay ile yaptığı maça benim kaptanlığımda çıkarken görülüyor.
Bedri Gürsoy‘un futbolcu portrelerini yayınlamaya bir süre ara vermiştik. Kırmızı-Beyaz dergisinin arşivinde ortaya çıkan yeni yazıları sizlere sunmakla bahtiyarız. Huzurlarınızda bir Fenerbahçe efsanesi : Beleş Ömer. Keyifli okumalar.
Fenerbahçe’nin (Sabih, Alaaddin, Zeki, Ömer, Bedri) şeklindeki birçok sene hiç değişmeyen muhacim hattını eski meraklılar pek iyi hatırlarlar. Bu arada da Ömer’in ileri geri süratli koşuşunu, enerjik, cesur, gol fırsatlarını kaçırmayan atak oyununu da muhakkak göz önüne getirebilirler.
Ömer, o zaman hassas bir motor gibi çok muntazam işleyen Fenerbahçe takımında aslan kesilir, ne mühim işler görür, ne can alıcı goller atardı. Etrafındaki oyuncular Ömer’e o kadar güzel ve yerinde gollük paslar ve fırsatlar hazırlarlar ve Ömer de bunları kendine mahsus bir soğukkanlılıkla gole tahvil ediverirdi ki, halk Ömer’e bundan dolayı (Beleş) lakabını takmıştı.
Kısa bir boy, tombulca bir vücut, esmer, kara kaşlı, kara gözlü, yuvarlak çehreli, zıbzıb gibi çevik, sağlam mukavemetli bir futbolcu.
Uysal, samimi, terbiyeli, candan bir arkadaş.
Atletik meziyetleri yerinde (nefesi, mukavemeti, koşusu, sürati) enerjisi, soğukkanlılığı ve maneviyatı mükemmel, driplingleri, kafa vuruşları, şutları, çalımları, eşapeleri iyi…
Deplasman zayıf, sağ ayağı zayıf, teknik görüşleri zayıf.
Ömer bilhassa Galatasaray-Fenerbahçe maçlarında Galatasaraylılar için en korkunç bir muhacimdi. Birçok Galatasaraylılar Ömer’e (sakar oyuncu) derlerdi. En can alıcı bir zamanda, en sıkışık bir anda, en mühim bir maçta, Ömer unulmaz bir hareketle galibiyet golü çıkarırdı ki; top ayağına dokunur, kafasına dokunur, göğsüne çarpar, ensesine vurur, karnına ilişir, kaleden içeri girerdi.
Taksim Stadyumu’nda “Salahaddin Adil Paşa Kupası” maçını eski meraklılar unutmamışlardır. Bu heyecanlı maç çetin bir şekilde iki taraf birbirini sıkıştıra sıkıştıra devam ediyor. Oyunun bitmesine on dakika var. Hiçbir taraf gol yapamamış. Ben bir korner atıyorum. Top sanki ezberlemiş gibi Ömer’in kafasını buluyor, çarpıyor ve oradan sıçrayarak kalenin ta köşesinden içeri giriyor, ağlara takılıyor. Gol… Fenerliler “Yaşa Beleş…” diye avaz avaz haykırıyorlarken Galatasaraylılar asabi asabi söyleniyor : “Sakar kafa, yine son dakikalarda maçı bize kaybettirdi.”
Galatasaraylıların da Ömer’e mukabil bu şekilde bilhassa Fenerbahçe maçlarında aslan kesilen ve Fenerbahçelilere hiç umulmadık vaziyetlerde goller çıkaran tehlikeli ve sakar oyuncuları vardı. Evvela Kemal Faruki, sonra da Latif. Ecnebi takımlarına pek o kadar liyakat gösteremeyen bu oyuncular Fenerbahçe kalesine yirmi yardadan (usturubya) ne goller atarlardı. Hele Latif, bir gün hiç unutmam bu şekilde uzaktan mühim bir kupa maçında bir gol atmıştı. Kulübünü kazandırdığı gibi gollerinin arkasının gelmesine yardım etmiş, Galatasaray takımının maneviyatını yükseltmişti.
Ömer’le ben senelerc yan yana (top arkadaşlığı) ettim. Nasıl askerlikte “silah arkadaşlığı” tabiri varsa, futbolcularda da top arkadaşlığı tabiri vardır. Bundan dolayı Ömer’in hatırasını hiçbir zaman unutmama imkan yoktur.
Bedri Gürsoy / 19 Şubat 1945 | Kırmızı-Beyaz Dergisi
Fenerbahçe Tarihi 