Ayetullah Bey’in Ailesini Bulduk

Ayetullah Bey, Fenerbahçe tarihinin en ilginç figürlerinden biri… Kuruluş döneminde Fenerbahçe’yi yok olmaktan kurtaran (*) bu müstesna insan, ne yazık ki 1920’yi bile göremeden, bir salgın hastalık sebebiyle hayatını kaybetti. Ve yine ne yazık ki uzunca bir zaman boyunca Ayetullah Bey’e dair (Rüştü Dağlaroğlu‘nun 1957 tarihli kitabında yazdıklarından başka) bir şey öğrenme şansımız olmadı. 2007’de basılan ve henüz halka satışa sunulmayan Asr-ı Fener de (bildiğimiz kadarıyla) ailesi özelinde yeni bir şey söylemiyordu… Fakat talih! Ağustos ayında Necip Okaner hakkında araştırma yaparken, hiç beklemediğimiz bir anda Ayetullah Bey’in ailesini bulduk.

Kitaplar Ne Diyordu?

Önce yukarıda ismini zikrettiğimiz kitaplarda yazılanları bir araya getirelim… İki kitap da Ayetullah Bey’in Hareket Ordusu erkânından Piyade Feriki Şevki Paşa’nın oğlu olduğunu yazarken, okuduğu okullar hususunda birbirlerinden ayrılmışlar. Rüştü Dağlaroğlu, Ayetullah Bey’in St. Joseph Lisesi’ni bitirdiğini söylüyor fakat Asr-ı Fener’in görüşü Galatasaray Lisesi’nde başlayıp Y.Faure Fransız Lisesi’ni bitirdiği yönünde! Ailesi hakkında ise herhangi bir bilgi yok.

Biz Ne Bulduk?

28 Mayıs 1983 tarihli Milliyet gazetesinde bir ölüm ilanına rastladık. Nilüfer Lüy’ün 26 Mayıs 1983’de vefat ettiğini bildiren bu yeni bilgi, Fenerbahçe tarihi için çok önemli soruların cevaplarını beraberinde getirdi ve heyecan veren yeni suallere yol açtı. İlanda şöyle yazıyordu:

“Merhum Korgeneral Şevki ve Müveddet Arz’ın kızı, merhum Yüzbaşı Raşit ve İsmet Loğa’nın gelini, Fenerbahçe Kulübü kurucularından Ayetullah’ın kardeşi, Necip Okaner’in yeğeni, merhum Reşat ve Abdi Loğa’nın yengesi, Maskat Sultanı Tarık Alsait’in teyzesi, Celasin-Fahriye Lüy’ün annesi, merhum süvari Rıdvan Lüy’ün eşi, Lüy, Zembilci, Atman, Çakır, Akkeskin, İncesu, Ersev, Oçbe, Big ailelerinin teyzesi, yengesi, halası Nilüfer Lüy, 26 Mayıs 1983 günü vefat etmiştir. 28 Mayıs 1983 günü ikinci namazından sonra Kanlıca Camii’nden ebedi istirahatgahına defnedilecektir”

Lale Atman Anlatıyor

İlanda Atman soyadını görünce aklımıza (Fenerbahçe’nin en büyük golcüsü Zeki Rıza Sporel‘in yakın arkadaşı) merhum Ahmet Atman ve onun torunu, sayın Lale Atman geldi. Belki sorularımıza bir yanıtı olur ümidiyle kendisine yazdık. Sağ olsun, çok yardımcı olacak şu yanıtları verdi.

“Nilüfer Lüy, Rıdvan Lüy ile evliydi. Tek çocukları olmuştu, adı Celasin. O da tenisçiydi ve Fenerbahçe’de oynardı. Hatta 1945 senesinde olaylı bir Fenerbahçe-Galatasaray tenis turnuvası olmuş. Nilüfer teyze’nin ailesi Maşukiye civarındandı ve Çerkes olduklarını biliyoruz. Dedesi Osmanlı’da katipmiş. Ahmet Atman ve Necmiye Atman’ın (dedemiz ve babaannemiz) çok yakın dostlarıydı. Öyle ki eşi Rıdvan Lüy vefat ettikten sonra gelip birkaç sene bizimle kalmıştı. Sonra halam Esin Zembilci’nin kızı Ela doğunca halamlarda, babaannem ile birlikte kaldı. Vefat edene kadar orada kaldı ve Kanlıca mezarlığında gömülüdür. Fransız okulunda okumuş, son derece kibar, görgü kurallarına riayet eden, disiplinli, ufak tefek, zayıf ve çok hoş bir insandı. Hepimizde emeği çoktur. Babam ona Neylüfer teyze derdi. Ve dediğiniz gibi hepimizin çok sevip saydığı aile büyüğümüzdü. Eşi Rıdvan Lüy TJK’da bir dönem yanlış hatırlamıyorsak saha komiserliği yapmıştı.”

Fenerbahçe’nin Kurucu Yeğenleri

Nilüfer Hanım’ın vefat ilanından ve Lale Hanım’ın anlattıklarından anladıklarımız şimdilik şunlar:

• Ayetullah Bey’in babasının adını ve rütbesini biliyoruz ama hangi Şevki Paşa olduğunu bilmiyoruz.
• Eğer bir “üvey kardeşlik” durumu yoksa, Ayetullah Bey’in annesinin adı Müveddet.
• Fenerbahçe tüzüğünde ismi geçen beş kurucudan ikisi, Ayetullah Bey ile Necip Okaner “bir şekilde, büyük olasılıkla anneleri tarafından” yeğen.
• Fenerbahçe’nin ünlü tenisçilerinden Celasin Lüy, Ayetullah Bey’in kız kardeşinin oğlu. (**)

Hazır belgelerden konu açılmışken, Necip Okaner konusunda da birkaç şey söylemek istiyoruz.

Osmanlı İmparatorluğu’nun ilk Maarif (Milli Eğitim) Bakanı Abdurrahman Sami Paşa idi.

İşte onun çocuklarından biri olan Hüdai Bey, Necip Okaner’in babasıydı.

Yine Abdurrahman Sami Paşa’nın bir diğer torunu (Basra Valisi Hasan Bey’in oğlu) Hassan Sami Kocamemi de Rüştü Dağlaroğlu’nun 1957 tarihli kitabında “Fenerbahçe’nin ilk 6 kurucusundan biri ve ilk kadrosunun müdafi oyuncusu” şeklinde nitelendirilmişti.

Bununla beraber, Abdurrahman Sami Paşa ailesinin Fenerbahçe ile üst düzey ilişkisi sadece kuruluş dönemiyle sınırlı değil. 1935 Türkiye Şampiyonluğu maçlarında kadromuzda bulunan ve 28 Haziran 1953 – 18 Temmuz 1954 tarihleri arasında Fenerbahçe Başkanlığı görevini yürüten Bedii Yazıcı da paşanın büyük torunlarından birisiydi.

Sonuç

Anlaşılan o ki bugüne kadar kimse bu bağlantıları araştırma ihtiyacı hissetmemiş veyahut da araştırsa bile bilgilerin nereden ve kimden alındığını belgeleyip paylaşmamış. Bu sebeple de Fenerbahçe camiası olarak belli kalıpların (hatta bazen yanlış bilgilerin arasında) sıkışıp kalmışız.

Ayetullah Bey ve diğer kurucularımız ile ilgili araştırmalarımız olanca hızıyla devam ederken, biz bu yazıyı “Tarihçi” çalışma arkadaşımız Barış Kenaroğlu‘nun cümleleriyle bitirelim…

Tarih yazımını; belgelere dayanarak, belgelerin de “kaynak” statüsünde olup olmadığını özenle değerlendirerek yapmaya çalışıyoruz. Tarihi gerçeklerin ortaya çıkması için emek veren tüm tarih meraklılarının da katkılarını beklediğimizi belirtmek istiyoruz.

Fenerbahçe Tarihi Çalışma Organizasyonu

(En baştaki Ayetullah Bey fotoğrafı Salt Araştırma arşivinden temin edilmiştir)

---

Müthiş Bir Keşif

Yazı yayınlandıktan sonra, Bozkurt K. Yılmaz‘ın aracılığı ile Fenerbahçe camiasını kurucusuna, kurtarıcısına ve başkanına kavuşturan Mehmet Auf’a ve eşi Ebru İpek Auf’a sonsuz teşekkürlerimizle.Fenerbahçe’nin, dolayısıyla İstanbul’un ve Kadıköy’ün tarihî simaları olan Ayetullah Bey’i, babası Piyade Feriki Şevki Paşa’yı, kız kardeşi Nilüfer Lüy’ü, kız kardeşinin eşi Rıdvan Lüy’ü ve yeğeni Fenerbahçeli tenisçi Celasin Lüy’ü saygıyla anıyoruz. Huzurlarınızda Ayetullah Bey’in ve ailesinin tarihî fotoğrafları.

Notlar

(*) Ayetullah Bey Fenerbahçe’yi Nasıl Kurtardı?
(*) Ben Fenerbahçe’yim!
(**) Bir bilgi daha var ama bu yalnızca bir çıkarımdan ibaret… Vefatlarimiz.com internet sitesinde şöyle bir ilan var. Celasin Lüy’ün eşinin vefat ilanı olabilir. Zira isimler tutuyor ama tabii araştırmaya ve teyide muhtaç : “Acı Kaybımız : Celasin Timur Lüy’ün eşi, Ahmet Auf’un ablası FAHRİYE LÜY’ü kaybettik. Cenazesi 17 Ağustos 2006 tarihinde Ankara Kocatepe Camii’nde kılınacak öğle namazını müteakip Karşıyaka Mezarlığında toprağa verilecektir.”

---

Fotoğraflar

•